تعهد سازمانی به عنوان دیدگاه روانشناسی اعضای سازمان نسبت به وابستگی آن‌ها به سازمانی که در آن کار می‌کنند، تعریف می‌شود. تعهد سازمانی نقشی اساسی در تعیین اینکه آیا یک کارمند برای مدت طولانی‌تری در سازمان خواهد ماند و با اشتیاق برای رسیدن به هدف سازمان کار خواهد کرد، ایفا می‌کند.
زمانی که تعهد سازمانی در مجموعه شما تعریف شود، از طرفی رضایت کارمندان، تثبیت رهبری و بهبود عملکرد ایجاد شده و از طرفی دیگر، درگیری کارمندان، عدم امنیت شغلی و ویژگی‌های مشابه این چنینی از بین خواهند رفت.
سطح تعهد یک کارمند نسبت به کار خود نیز مهم است. در جایگاه یک مدیر باید این مهم را در نظر بگیرید و میزان عملکرد روزانه و تعهد کارمند به انجام وظایف خود را بسنجید.
نظریه تعهد سازمانی
یک نظریه برجسته در تعهد سازمانی، مدل سه جزئی TCM است. این مهم مخفف عبارت Total Cost Management می‌باشد و به معنای ایجاد تعادل در استراتژی‌ها جهت مدیریت جامع هزینه‌های سازمان (مالی و معنوی) استفاده می‌شود.
طبق این نظریه، سه مولفه اصلی جهت تمایز تعهدات سازمانی وجود دارد:
تعهد عاطفی
به معنای دلبستگی عاطفی است که یک کارمند نسبت به سازمان دارد. این بخش از TCM می‌گوید که یک کارمند از تعهد فعال بالایی برخوردار است، پس احتمال ماندن او برای مدت طولانی در سازمان زیاد می‌باشد.
تعهد فعال همچنین بدان معنی است که کارمند نه تنها خوشحال است بلکه درگیر فعالیت‌های سازمانی مانند شرکت در بحث‌ها و جلسات، ارائه بینش‌ها یا پیشنهادات ارزشمندی می‌باشد که به سازمان کمک خواهند کرد، اخلاق کاری را رعایت می‌کند و … .
تعهد تداوم
این مسئله سطحی از تعهد را نشان می‌دهد که در آن، کارمند ماندن در سازمان را به ترک آن ترجیح می‌دهد زیرا ممکن است برای او هزینه‌هایی را در بر داشته باشد. این هزینه‌ها صرفا جنبه مادی نیز نخواهند داشت.
کارمند قلباً انرژی کافی را برای ماندن در سازمان سرمایه‌گذاری کرده است و احساس وابستگی به سازمان خود دارد. این مسئله دقیقا به معنای دلبستگی روحی و روانی است و از رضایت شغلی نشأت می‌گیرد.
تعهد هنجاری
این امر بیانگر میزان تعهدی است که در آن کارمند احساس می‌کند موظف است در سازمان بماند، و یا حالتی که احساس می‌کند ماندن او در سازمان کار صحیحی می‌باشد. در واقع سازمان یک کارمند وفادار دارد.
چه عواملی منجر به این نوع تعهد می‌شوند؟ شاید کارمندان در سازمانی کار می‌کنند که آن‌ها را نادیده نمی‌گیرد و برای زحماتشان ارزش قائل است. یا این که احساس می‌کنند در سازمان با آن‌ها عادلانه رفتار می‌شود و نمی‌خواهند شانس خروج از سازمان را پیدا کنند.
در هر صورت درک این نکته مهم است که میزان تعهد به عوامل مختلفی بستگی دارد و می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد.
به عنوان مثال، اگر فردی در حال کار با یک شرکت تحقیقاتی سودآور در بازار باشد و دستمزد زیادی بگیرد، این احتمال وجود دارد که فرد از ماندن در شرکت خوشحال است، تعهد عاطفی خواهد داشت، و همچنین می‌تواند تعهد تداوم داشته باشد زیرا نمی‌خواهد دستمزد مناسب خود را به راحتی از دست بدهد.
سرانجام، با توجه به ماهیت شغل، فرد نیاز به ماندن در شغل را احساس می‌کند که منجر به تعهد هنجاری در او می‌شود.
مزایای تعهد سازمانی
از آنجا که تعهد سازمانی تعیین می‌کند که چه مدت کارمندان در سازمان شما باقی خواهند ماند، کارمندان متعهد یکی از مهم‌ترین دارایی‌های هر سازمان هستند. برخی از مزایای اصلی تعهد سازمانی به شرح زیر می‌باشند:
بهره‌وری بالای کارمندان
کارمندان متعهد بهره‌وری بالایی دارند. آن‌ها به سازمان، اهداف، چشم‌انداز، مأموریت و تیم رهبری ایمان دارند. این کارمندان نه تنها سطح بالایی از بهره‌وری را نشان می‌دهند، بلکه اطمینان حاصل می‌کنند که همکاران و اعضای تیم آن‌ها نیز همین حس را دارند.
غیبت را کاهش می‌دهد
یک کارمند متعهد و با انگیزه، نسبت به تعهدات خود در سازمان بی‌تفاوت نخواهد بود و از زیر وظایف محول‌شده شانه خالی نخواهد کرد. کارمندان متعهد مشتاقانه منتظر رفتن به محل کار خود، تکمیل کارها، کمک به پروژه‌ها و کمک به اهداف سازمانی هستند.
کارمندان درجه یک
از آنجا که کارمندان فداکار به شدت در سازمان سرمایه‌گذاری می‌کنند و موفقیت آن‌ها نیز خوب است، در همکاری و کار تیمی عالی عمل می‌کنند. آن‌ها به طور قابل توجهی در افزایش بهره‌وری تیم موثر خواهند بود.
طرفداران قوی
کارمندان فداکار و متعهد به سازمان خود ایمان دارند و از این رو مدافعان موثر و مثبتی از کارفرمایان خود هستند. آن‌ها معتقدین و طرفداران قوی محصولات، خدمات و سیاست‌های کارفرمای خود خواهند بود.
عوامل تأثیرگذار بر تعهد سازمانی
عوامل زیر می‌توانند بر میزان تعهد کارکنان نسبت به سازمان تأثیر بگذارند:
رضایت در محل کار
محیط‌های کاری رضایت‌بخش، محیط‌های حرفه‌ای امن و لذت‌بخشی هستند که در آن کارکنان به مدیریت اعتماد می‌کنند تا نیازهای آن‌ها را در نظر بگیرند. اگر کارکنان متوجه ارزش حفظ سطح رضایت خود باشند، چنین محیط‌های کاری می‌توانند تعهد را تقویت کنند. برای انجام این کار، اعضای تیم استانداردها را پذیرفته و از آن‌ها حمایت نموده و یکدیگر را تشویق می‌کنند تا همین کار را انجام دهند.
دستمزد عادلانه
دستمزد عادلانه می‌تواند کارکنان را تشویق کند تا به کارفرمای خود متعهد بمانند. دستمزد کافی اغلب باعث می‌شود که کارکنان احساس احترام و قدردانی بیشتری داشته باشند. علاوه بر ارائه دستمزد رقابتی، استراتژی‌هایی مانند آموزش حرفه‌ای کارکنان، دادن پاداش و ارائه مرخصی با حقوق می‌تواند تعهد سازمانی کارکنان را افزایش دهد.
سبک رهبری
سبک رهبری مدیریت نیز بر تعهد کارکنان تأثیر می‌گذارد. دادن مسئولیت‌های بیشتر به افراد، جفت کردن افراد با وظایف متناسب با مهارت‌هایشان و درخواست بازخورد از کارکنان، استراتژی‌های مؤثری هستند که رهبران می‌توانند برای افزایش تعهد کارکنان از آن‌ها استفاده کنند. اعتماد به توانایی تیم خود برای ارائه نتایج و پاداش دادن نیز می‌تواند رابطه عمیق‌تری بین کارمند و شرکت ایجاد کند.
ثبات شغلی
شرکت‌هایی که ثبات شغلی بیشتری را ارائه می‌دهند، اغلب کارکنان متعهدتری دارند. وقتی افراد احساس می‌کنند موقعیتشان امن است، لازم نیست در صورت از دست دادن شغل خود، انرژیشان را صرف بررسی گزینه‌های جایگزین کنند. ثبات شغلی همچنین نشان می‌دهد که کارکنان می‌توانند در یک سازمان رشد کنند و شغل خود را ارتقا دهند و تعهد را به انتخابی جذاب تبدیل کنند.
ارتباطات
اگر سازمانی بخواهد به سطوح بالاتری از فداکاری کارکنان دست یابد، ارتباط بین مدیریت و نیروی کار مهم است. ارتباط شفاف، منظم و دوطرفه، یک محیط کاری مثبت ایجاد می‌نماید که در آن کارکنان احساس می‌کنند صدای آن‌ها شنیده می‌شود و احتمالاً برای نشان دادن فداکاری بیشتر انگیزه دارند. به عنوان یک مدیر، ایجاد فضایی که به کارکنان اجازه می‌دهد در سیاست‌گذاری شرکت مشارکت داشته باشند، می‌تواند احساس تعلق و تعهد سازمانی را تقویت کند. وقت گذاشتن برای جلسات فردی، ایجاد فضای امن برای افراد برای بازگو کردن نگرانی‌های خود در مورد مسائل و ارائه بازخورد سازنده می‌تواند به بهبود ارتباطات کمک کند.
چگونه تعهد سازمانی را بهبود ببخشیم؟
سطح بالایی از تعهدات سازمانی مربوط به عملکرد برتر کسب و کار، افزایش سودآوری، بهبود بهره‌وری، حفظ کارکنان، رعایت معیارهای رضایت مشتری، عدم کاهش اشتیاق مشتری و مهم‌تر از همه بهبود فرهنگ محل کار است.
این میزان تعهدی است که یک سازمان از کارمندان خود انتظار دارد. اما چگونه می‌توانیم به آنجا برسیم؟ در اینجا چند نکته برای بهبود تعهد سازمانی آورده شده است:
۱- فرهنگ کار تیمی قوی ایجاد کنید
ایجاد فرهنگ کار گروهی قوی، یک محیط کار سالم را ایجاد می‌کند. هیچکدام از کارمندان یک سازمان نمی‌توانند کاملاً یکسان باشند. هنگامی که افراد از زمینه‌های فرهنگی مختلف به سازمان شما می‌آیند، تفاوت‌هایی در نحوه مشاهده و درک مسائل بین آن‌ها وجود خواهد داشت و همین امر در مورد اعضای یک تیم نیز صادق است.
با این وجود، اگر سازمانی فرهنگ تیم‌سازی را ترویج دهد، کارمندان انگیزه همکاری مشترک و دستیابی به اهداف بیشتر را خواهند داشت. این مهم به ارتقای سطح تعهد آن‌ها و ایجاد یک هماهنگی در فرهنگ کار به صورت طولانی‌مدت کمک می‌کند.
۲- اهداف و انتظارات واضح را به کارمندان اعلام کنید
بیشتر کارمندان می‌خواهند بخشی از آینده درخشان و قابل اعتماد سازمان باشند. آن‌ها می‌خواهند بدانند که مهم‌ترین وظایفی که در موقعیت شغلی خود دارند چیست و چگونه می‌توانند در شغل خود به برتری برسند.
برای اینکه اهداف سازمان معنی‌دار و اثربخش باشند، باید به کارکنان به طور واضح توضیح دهید و انتظارات مدیریت را به آن‌ها اعلام کنید. کارمندان وقتی احساس مالکیت می‌کنند تمایل دارند مدت طولانی‌تری در یک سازمان بمانند.
۳- شفاف باشید و ارتباط باز را تشویق کنید
به کارمندان اجازه دهید در آنچه درون سازمان اتفاق می‌افتد مشارکت داشته باشند و همچنین بدانند چگونه می‌توانند در توسعه سازمان نقش پررنگ‌تری ایفا کنند.
وقتی سازمانی با کارمندان خود شفاف باشد و اعداد و ارقام را تا آنجائی که نیاز است با آن‌ها به اشتراک بگذارد، احتمال بیشتری وجود دارد که کارکنان احساس ارزشمندی و تعلق داشته باشند. بنابراین، بهبود عملکرد کارکنان از طریق شفافیت در تعامل امکان‌پذیر خواهد بود.
۴- اخلاق کار را حفظ کنید
کارمندان مایلند در مورد سازمانی که با آن کار می‌کنند احساس خوبی داشته باشند. داشتن استانداردهای بالای اخلاق کاری باعث می‌شود کارکنان نسبت به سازمان احساس انگیزه و احترام کنند.
وقتی کارمندان بدانند که سازمان از اخلاق بالایی برخوردار است، با آن ارتباط برقرار می‌کنند. اخلاق خوب کاری به هر کدام از کارمندان اطمینان می‌دهد که در سازمان برای بهبود عملکرد و رشد شغل خود دارای شرایط برابر هستند.
۵- فرهنگ کار مثبت را پرورش دهید
فرهنگ کار مثبت جایی رخ می‌دهد که کارکنان از عضویت در سازمان احساس خوشحالی می‌کنند. جایی که احساس انگیزه و تشویق می‌کنند تا ایده‌های جدید را به اشتراک بگذارند و می‌دانند که می‌توانند بدون ترس از سوء تفاهم، با مدیریت ارتباط برقرار نمایند. کارمندان را تشویق کنید تا با فرهنگ سازمان مطابقت شخصی پیدا کنند.
۶- اعتماد ایجاد کنید
هنگامی که کارمندان به همکاران و همچنین رهبر خود اعتماد می‌کنند، این یک نشانه مثبت از توسعه سازمان است. کارمندان برای ایجاد انگیزه و الگویابی، رفتار رهبر سازمان را به طور مداوم زیر نظر دارند.
آن‌ها مهارت‌های تصمیم‌گیری را از او یاد می‌گیرند. چگونگی کمک به تغییرات استراتژیک در سازمان را در ارتباط با مدیریت تشخیص می‌دهند و در نهایت هر رفتاری را از او ببینند منعکس می‌کنند.
۷- نوآوری را تشویق کنید
نوآوری یکی از بهترین روش‌های تشویق کارمندان است. وقتی کارمندی تصور می‌کند کارهای مختلف را به روش بهتری انجام می‌دهد، او را ناامید نکنید. برعکس، به او انگیزه دهید تا ایده‌های خوب بیشتری بیابد.
مطالعه مقاله “نوآوری ثمربخش، نتیجه خلق فرهنگ تجربه‌محور در سازمان” در ایجاد این فرهنگ بسیار به سازمان شما کمک می‌کند.
۸- بازخورد سازنده ارائه دهید و انتقاد بد را کنار بگذارید
هر زمان که لازم باشد باید به کارمندان بازخورد سازنده ارائه شود. باید از آن‌ها به خاطر آنچه انجام می‌دهند قدردانی کرد زیرا این کار به آن‌ها کمک می‌کند روحیه خود را بالا ببرند.
به کارمندان بگویید که اشتباه می‌کنند، اما همین جا حرف را تمام نکنید. به آن‌ها بگویید چرا آن عملکرد اشتباه است و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توانند بهتر عمل کنند.
بین انتقاد و بازخورد سازنده تفاوت وجود دارد. انتقاد فقط به آنچه اشتباه است توجه دارد و بازخورد سازنده به شما می‌گوید چه چیزی و چرا اشتباه است و چگونه می‌توان آن را درست کرد.
۹- وظایف را به طور موثر تفویض کنید
سازمانی که به طور کارآمد فعالیت می‌کند، هنر تفویض وظایف را می‌داند. باید درک کرد که همه کارها توسط یک شخص انجام نمی‌شود، منابع خاصی در سازمان برای انجام وظایف خاص وجود دارد. وقتی کار به طور کارآمد توزیع شده باشد، هیچ کس تحت فشار نخواهد بود.
۱۰- مشوق باشید
وقتی کارمند عملکرد فوق‌العاده خوبی دارد، سازمان‌ها باید سهم وی را ارزیابی کنند. در چنین مواردی، ایده خوبی است که به کارمندان خود انگیزه بدهید و از کار خوب و وفاداری آن‌ها قدردانی نمایید.
اگر سازمان بخواهد که کارمندان تعهد کاری کافی داشته باشند، ضروری است که مدیریت به آن‌ها پاداش مناسب دهد زیرا در موارد مختلف انگیزه افراد متفاوت است.
در ادامه پیشنهاد می‌کنیم مقاله “چهار راه موثر در بالابردن انگیزه و کارایی کارمندان” را مطالعه کنید.
نتیجه سخن
داشتن کارمند راضی و متعهد یک سرمایه برای هر سازمانی است. ارزش‌گذاری برای افرادی که از خود گذشتگی و تعهد نسبت به سازمان نشان می‌دهند مهم است. سازمان‌ها باید به کاوش عمیق‌تری بپردازند و علت اصلی مسائل کارکنان خود را پیدا کنند و اقدامات به موقع را برای بهبود گردش کار انجام دهند.
