دوره تحلیل رفتار متقابل

در دوره تحلیل رفتار متقابل، به شما ابزاری قدرتمند برای مهارت‌های نرم زندگی نظیر خودشناسی، دیگرشناسی، زبان بدن و بهبود در شناخت روابط میان‌فردی در سطوح خانوادگی، شغلی و … معرفی می‌شود.

دوره تحلیل رفتار متقابل با هدف کسب مهارت‌های ارتباطی از طریق شناخت خود و دیگران در اکثر حوزه‌های زندگی طراحی شده است. همچنین در پایان دوره شما بهتر خواهید توانست علل افکار و رفتار خود و دیگران را درک کنید و در جهت رشد شخصیتی خودم قدم بردارید.

1. Introduction to transactional analysis and philosophical approach

این سرفصل شامل معرفی نظریه تحلیل رفتار متقابل، آشنایی کلی با نظریات اساسی آن و چگونگی روند شکل گیری آن تا به امروز می‌­باشد.

2. Personality structures and Ego states

در این سرفصل می‌­آموزیم: ساختار شخصیت مجموعه‌­ای از رفتارها، افکار و احساس­‌های مربوط به هم است که به وسیله آن، بخشی از شخصیت، خود را در یک زمان به­‌خصوص نمایان می­سازد. الگوی ساختارشناسی شخصیتی اساسی‌ترین نظریه تحلیل رفتار متقابل می‌­باشد.

3. Structural and functional analysis of Ego states

پس از آشنایی با الگوی ساختارشناسی شخصیتی با کاربرد، نحوه کارکرد آن را در روابط بین فردی، محیط­‌های زندگی اعم از محیط خانوادگی، شغلی و … و همچنین نمودهای آن در شخصیت خود آشنا می­‌شوید.

4. Body language short course

آشنایی با زبان بدن به شما آگاهی بیشتر در زمینه ارتباط با هم‌نوعان­­تان را می­‌دهد؛ تا به درک عمیق‌­تری از خود و در نتیجه دیگران دست پیدا کنید. یادگیری تمرین ارتباطات غیر کلامی می‌­تواند هر یک از برخوردهای شما با دیگران را به تجربه‌­ای به یاد ماندنی تبدیل کند.

5. Strokes and basic need

یک تبسم، یک تعریف و تمجید یا حتی یک اخم و ترشرویی نشان می‌­دهد حضور ما در نگاه دیگران درک شده است. در این سرفصل شما با مفهوم “نوازش” به عنوان یک نیاز اولیه انسانی آشنا می­‌شوید.

6. Time structuring

انسان­‌ها به هر شکل دو نفری یا گروهی که در کنار یکدیگر قرار بگیرند؛ می‌­توانند به روش‌­های متفاوت این اوقات را کنار هم سپری کنند که شناسایی آن از ضروریات داشتن ارتباطی سالم در هر حوزه‌ای است. این روش‌ها با عنوان “سازمان‌دهی زمان” در دوره آموزشی مطرح می‌شود.

7. Games people play

بازی­‌ها رشته‌­ای تبادل مکمل میان افراد با اهداف نهفته­ و ناخودآگاه هستند که تا حصول به نتیجه پیش بینی شده و کاملا مشخص پیش می­روند. این تبادلات مشخص با ظاهری قابل قبول و غالبا تکراری است. مبحث بازی­های روانی از مباحث کاربردی تحلیل رفتار متقابل است که دانش حاصل از آن در تمامی زمینه­‌های زندگی برای شما کارآمد می­‌باشد.

8. Injunctions and Drego scale assessment

دسته‌­ای از پیام‌­های غیر کلامی منتقل شده به شما در دوران کودکی موجب به تاثیرات و تغییراتی در شکل گیری ساختار شخصیت افراد می‌­شود که آثار آن در نظام رفتاری بزرگسالان کاملا مشهود و مشخص است. از این رو آشنایی با چنین پیام­هایی و آگاهی از آنان مسیر رشد فردی و میان فردی را هموارتر می­سازد.

عصر حاضر دوران پیچیده روابط انسانی است که در آن تمام پدیده­‌های مربوط به کنش­‌ها و واکنش­‌ها در مسیر فشارزای خاص خود در جریان‌اند. این روابط پر پیج و خم و درهم آمیخته اگر در روند مطالعه علمی خود قرار نگیرند مشکلات بسیاری به­‌وجود می‌­آورند که نه‌تنها این مشکلات اثرات مخربی بر خود شخص دارد بلکه اثرات مهلکی بر ارتباط بین فردی در سازمان­ها، نهادها، خانواده­‌ها، مدارس و موسسات خواهد داشت. بنابراین هر فرد  در چنین شرایطی نیازمند مهارت های نرم (soft skills) متفاوتی برای رویارویی و مدیریت چنین موقعیت‌هایی است.

تحلیل رفتار متقابل یا Transactional Analysis نظریه­‌ای در مورد شخصیت هر فرد و روش منظمی است برای روان درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی. تعریف فوق ارائه شده توسط انجمن بین المللی تحلیل رفتار متقابل (ITAA) است؛ به عبارت ساده­‌تر؛ تحلیل رفتار متقابل نظریه‌­ای است که با استفاده از آن می­‌توان گام‌­های موثری در شناخت شخصی و رشد روحی روانی برداشت. همچنین این نظریه در بهبود روابط بین فردی، در چارچوب­‌های شغلی و خانوادگی کاربرد­های موثری دارد.

تحلیل رفتار متقابل توسط اریک برن در اواخر دهه پنجاه میلادی بنیان نهاده شد و در طول زمان همگام با پیشرفت علم رو به تکامل گام نهاده ­است. در نظریه تحلیل رفتار متقابل از  به ­کاربردن مفاهیم پیچیده و مبهم اجتناب شده است و مفاهیم اساسی با واژه‌­های ساده جایگزین گردیده است؛ اما این زبان ساده، بازتاب اندیشه‌ای سطحی نیست هدف برن این بود که همه بتوانند از تحلیل رفتار متقابل بهره­‌مند گردند به همین دلیل او کلمات بسیار ساده‌­ای را برای بیان افکارش به کار برد. اگرچه کلمات ساده بودند ولی نظریات در این حوزه بسیار پیچیده و ظریف هستند. این سادگی بیان به صورتی است که می­‌توان مفاهیم اصلی این نظریه را در زندگی روزمره مشاهده و تجربه نمود، چرا که هر کجا انسان­‌ها حضور داشته باشند و با یکدیگر روابط انسانی برقرار کنند؛ تحلیل رفتار متقابل نیز کاربرد پیدا می­‌کند.

تحلیل رفتار متقابل براساس فرضیه­‌های فلسفی خاصی مانند “انسان­‌ها ذاتا خوب هستند.” ، “همه توانایی فکر کردن دارند”، “سرنوشت انسان­‌ها بدست خودشان تصمیم‌­گیری شده است و این تصمیمات را می‌­توان تغییر داد”، استوار گردیده. همان‌طور که مشاهده می­‌کنید عبارات ذکر شده به عنوان فرضیه­‌های این نظریه، با واژه‌­هایی ساده بیان شده‌­اند اما در پس این سادگی، شرح مفصلی از مفهوم و مقصود این عبارات نهفته است که نهایتا به کسب توانایی های خاص در حوزه شخصی و بین فردی در روابط ختم می‌شود.

امروزه از نظریه تحلیل رفتار متقابل در زمینه­‌های مشاوره، گروه درمانی، مدیریت، جامعه­‌شناسی، توسعه­ سازمانی و آموزش استفاده می‌­شود. برای مثال مدیر یک سازمان با دانش و ابزار حاصله از نظریه تحلیل رفتار متقابل می­‌تواند روابط موثر خود را تمامی نقش‌­های زندگی­‌اش به عنوان مدیر، پدر، همسر، برادر، دوست و … گسترش دهد. این مثال برای همه­ افراد و همه نقش‌­های آن­ها در زندگی صادق است؛ برای پزشکان، مدیران، مسئولین سازمان­‌ها، معلمین، دانشجویان رشته­‌های علوم انسانی به­‌خصوص روانشناسی و علوم تجربی و نیز دانشجویان رشته پزشکی و به طور کلی تمامی افراد، که ابزار اصلی آن­ها، رابطه انسانی است؛ مفید و ضروری است. در یک جمله می­‌توان گفت تحلیل رفتار متقابل در هر زمینه­‌ای که نیاز به درک و مدیریت افراد، روابط و ارتباطات باشد؛ می­‌تواند کاربرد داشته باشد.

هنگامی که این دوره را به پایان رسانید، منابع را مطالعه کنید و تمرینات دوره را انجام دهید؛ در مقایسه با زمانی که آمدن به این دوره را شروع کردید چیزهای بیشتری در مورد خودتان خواهید دانست و در مسیر خودشناسی و پس از آن دیگرشناسی و در نتیجه بهبود روابط میان فردی خود در محیط­های خانواده، کار، دوستان و … قرار گرفته‌­اید. همچنین ممکن است بتوانید از این دانش برای ایجاد تغییراتی که در زندگی مایل به انجام آن بوده‌­اید، استفاده کنید. اگر چنین باشد ما به هدف خود رسیده‌­ایم که توانسته‌­ایم سهم کوچکی در بهبود کیفیت مسیر زندگی شما داشته باشیم. اما فراموش نکنید این دوره مقدمه­ و ابزاری از دیدگاه نظریه تحلیل رفتار متقابل است که جهت یادگیری، افزایش آگاهی و شناخت بیشتر از خود، روابط با خود و دیگران آن را می­گذرانید.