آزمون پذیرش کاربر (UAT) چیست و چگونه انجام می‌شود؟

آزمون پذیرش کاربر (User Acceptance Testing یا UAT) نوعی تست است که توسط کاربر نهایی یا مشتری برای تأیید/ پذیرش سیستم نرم‌افزار، قبل از انتقال برنامه نرم‌افزار به محیط تولید، انجام می‌شود. بعد از انجام آزمون عملکردی و یکپارچه‌سازی سیستم، UAT در مرحله نهایی آزمایشات، انجام می‌شود.

هدف UAT

هدف اصلی این امر، تأیید اعتبار رویه‌های سر به سر کسب و کار (end to end business flow) است. این کار بر روی خطاهای ظاهری، غلط‌های املایی یا آزمایش سیستم متمرکز نیست. آزمون پذیرش کاربر در یک محیط آزمایش جداگانه با تنظیم داده‌هایی برای شبیه‌سازی تولید، انجام می‌شود. به بیان دیگر، این نوع آزمون، آزمایش جعبه سیاه است که در آن دو یا چند کاربر نهایی درگیر تائید فعالیت اصلی می‌شوند.

چه کسی UAT را اجرا می‌کند؟

• مشتری
• کاربران نهایی

چه زمانی نیاز به آزمون پذیرش کاربر داریم؟

نیاز به آزمون پذیرش کاربر هنگامی رخ می‌دهد که نرم افزار مورد آزمایش Unit ،Integration و System را انجام داده است. زیرا ممکن است توسعه‌دهندگان با درک خود نرم‌افزار را بر اساس نیازها ساخته و بیشتر تغییرات مورد نیاز در هنگام توسعه به طور موثر به آنها اعلام نشود.

بنابراین برای آزمایش اینکه آیا محصول نهایی توسط مشتری/کاربر نهایی پذیرفته می‌شود، آزمایش پذیرش کاربر مورد نیاز است. به بیان دیگر، توسعه‌دهندگان، نرم‌افزار را بر اساس سند مورد نیاز کدگذاری می‌کنند که درک “خود” آنها از نیازمندی‌ها است و ممکن است در واقع، همان چیزی نباشد که مشتری از نرم‌افزار نیاز دارد.

آزمون پذیرش و VModel

در مدل V، آزمون پذیرش کاربر مطابق با مرحله مورد نیاز چرخه عمر توسعه نرم‌افزار (SDLC) است.

پیش نیازهای آزمون پذیرش کاربر:

در این بخش، معیارهای ورود به سیستم برای پذیرش کاربر را مرور خواهیم کرد:

• شرایط کسب و کار باید در دسترس باشد.
• کد برنامه باید کاملا توسعه یابد.
• آزمون واحد، آزمایش یکپارچه‌سازی و آزمایش سیستم باید به پایان برسد.
• هیچ نقصی در نمایشگر، ​​در مرحله آزمایش یکپارچه‌سازی سیستم، دیده نشود.
• فقط خطای ظاهر قبل از UAT قابل قبول است.
• آزمون رگرسیون باید بدون نقص عمده به پایان برسد.
• تمام نقص‌های گزارش شده باید قبل از UAT رفع و آزمایش شوند.
• ماتریس ردیابی برای همه آزمایشات باید تکمیل شود.
• محیط UAT باید آماده باشد.
• ارتباط نهابی با تیم آزمون سیستم را در نظر بگیرید تا بدانید که سیستم برای اجرای UAT آماده است.

چگونه آزمون UAT را انجام دهیم؟

UAT توسط کاربران مورد نظر سیستم یا نرم‌افزار انجام می‌شود. این نوع آزمون نرم‌افزار، معمولا در مکان مشتری رخ می‌دهد که به “آزمایش بتا (Beta Testing)” نیز معروف است. هنگامی که معیارهای ورود به سیستم UAT برآورده شد، وظایفی که باید توسط آزمایش‌کنندگان انجام شود به این شرح است:

• تجزیه و تحلیل نیازمندی‌های کسب و کار
• ایجاد برنامه آزمون UAT
• سناریوهای آزمون را شناسایی کنید.
• موارد آزمون UAT ایجاد کنید.
• تهیه داده‌های آزمون (تولید داده‌ها شبیه‌سازی شده)
• موارد آزمون را اجرا کنید.
• نتایج را ثبت کنید.
• اهداف کسب و کار را تأیید کنید.

1. تجزیه و تحلیل نیازهای کسب و کار

یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها در UAT شناسایی و تدوین سناریوهای آزمون است. این سناریوهای آزمون از اسناد زیر استخراج شده است:

• منشور پروژه
• موارد استفاده از کسب و کار (Business Use Cases)
• نمودارهای جریان روند
• سند نیازمندی‌های کسب و کار (BRD)
• مشخصات سیستم مورد نیاز (SRS)

2. ایجاد طرح UAT:

برنامه آزمون UAT استراتژی را بیان می‌کند که برای تأیید و اطمینان از مطابقت برنامه با نیازمندی‌های کسب و کار شما، ضروری است. این معیارهای ورود و خروج برای UAT، سناریوهای آزمون و رویکرد موارد آزمون و جدول زمانی آزمایش را مستند می‌کند.

3. سناریوهای آزمون و موارد آزمایشی را شناسایی کنید:

سناریوهای آزمون را با توجه به روند سطح بالای کسب و کار خود شناسایی کرده و موارد مورد نیاز را برای مراحل آزمایش به صورت واضح در نظر بگیرید. موارد آزمایشی باید اکثر سناریوهای UAT را به اندازه کافی پوشش دهد.

4. تهیه داده‌های آزمون:

بهتر است از داده‌های زنده برای UAT استفاده کنید. داده‌ها باید به دلایل حریم خصوصی و امنیتی مخلوط شوند. برای این کار با جریان پایگاه داده آشنا باشد.

5. نتایج را اجرا و ضبط کنید:

موارد آزمایشی را اجرا کنید و در صورت وجود، اشکالات را گزارش کنید. با رفع اشکالات، دوباره آزمایش کنید. از ابزارهای مدیریت آزمون می‌توان برای اجرا استفاده کرد.

6. تأیید اهداف کسب و کار:

تحلیل‌گران کسب و کار یا آزمایشگران UAT پس از آزمایش، باید نامه‌ای برای خروج از سیستم ارسال کنند. پس از ورود به سیستم، محصول مناسب تولید است.

معیارهای خروج برای UAT:

قبل از شروع به تولید، موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد:

• هیچ نقص حیاتی وجود ندارد.
• روند برنامه با روند کسب و کار به میزان رضایت بخش، هماهنگ است.
• UAT در حضور همه ذینفعان انجام شد.

کیفیت آزمایشگران UAT:

فردی که آزمون UAT را انجام می‌دهد، باید دانش خوبی درباره کسب و کار مورد نظر داشته باشد. او باید مستقل باشد و به عنوان یک کاربر ناشناخته برای سیستم فکر کند. آزمایش کننده باید متفکر تحلیلی و جانبی باشد و انواع داده‌ها را برای موفقیت UAT ترکیب کند.

وی همچنین یا تحلیلگر کسب و کار است یا نسبت به موضوع مورد نظر کارشناسان، درک کافی را دارد. او می‌تواند آزمون و داده‌هایی را تهیه کند که برای آن کسب و کار، واقع بینانه باشد.

بهترین روش‌ها:

برای موفقیت در UAT باید نکات زیر را در نظر گرفت:

• برنامه UAT را در اوایل چرخه عمر پروژه آماده کنید.
• قبل از شروع UAT، چک لیست مورد نظر را تهیه کنید.
• جلسه اصلی خود را قبل از UAT در مرحله آزمون سیستم، انجام دهید.
• انتظارات اصلی از برنامه را تنظیم کرده و دامنه UAT را به وضوح تعریف کنید.
• روند End to End جریان کسب و کار آزمون را بررسی کرده و از آزمایشات سیستم خودداری کنید.
• سیستم یا برنامه را با سناریوها و داده‌های دنیای واقعی آزمایش کنید.
• به عنوان یک کاربر ناشناخته برای سیستم فکر کنید.
• آزمون قابلیت استفاده را انجام دهید.
• قبل از رفتن به مرحله تولید، جلسه بازخورد را برگزار کنید.

ابزارهای UAT

ابزارهای مختلفی در بازار وجود دارد که برای آزمون پذیرش کاربر استفاده می‌شود و برخی از پر کاربردترین ابزارها عبارتند از:

• Fitness tool:

 ابزاری با کدنویسی جاوا است که به عنوان موتور آزمایش استفاده می‌شود. ایجاد آزمون و ثبت نتایج در یک جدول با این ابزار، آسان است. کاربران ابزار وارد ورودی قالب‌بندی شده خواهد شد و آزمون‌ها به طور خودکار ایجاد می‌شوند. سپس آزمایشات اجرا شده و خروجی به کاربر برمی‌گردد.

• Watir:

این برنامه جعبه ابزاری است که برای خودکار کردن آزمون‌های مبتنی بر مرورگر در هنگام آزمون پذیرش کاربر استفاده می‌شود. Ruby زبان این ابزار است که برای ارتباط بین فرآیند بین این زبان و اینترنت اکسپلورر (Internet Explorer) استفاده می‌شود.

روش‌ها:

اگرچه روش‌های متداول مانند کاربران کسب و کار خاص (specific business users) که UAT محصول را انجام می‌دهند، هنوز مورد توجه است، اما در دنیای جهانی مانند امروز، آزمون پذیرش کاربر، گاهی اوقات مجبور است مشتریان مختلفی را برای تست محصول درگیر کند.

به عنوان مثال، یک وب‌سایت کسب و کار الکترونیکی که توسط مشتریان در سراسر جهان استفاده می‌شود. در سناریوهایی از این دست، آزمایش جمعیت بهترین گزینه مناسب است.