چارچوب کوبیت COBIT چیست و چه کاربردی دارد؟

چارچوب کوبیت (COBIT) به حاکمیت فناوری اطلاعات در سازمان‌ها می‌پردازد و در سال‌های اخیر موردتوجه سازمان‌ها و مدیران قرار گرفته است تا به کمک آن بتوانند ارتباط خوبی بین اهداف و خط مشی‌های سازمان و فرایندهای سازمانی برقرار کرده و از توانمندسازهای سازمانی به خوبی و در یک راستا بهره بگیرند.

‏COBIT مخفف Control Objectives for Information & related Technology به معنی کنترل اهداف و اطلاعات مربوط به فناوری های مرتبط است. این چارچوبی است که توسط ISACA (انجمن حسابرسی و کنترل سیستم‌های اطلاعاتی) برای مدیریت فناوری اطلاعات ایجاد شده است. این طراحی به عنوان یک ابزار حمایتی برای مدیران طراحی شده است و اجازه می دهد تا شکاف اساسی بین موضوعات فنی، خطرات تجاری و الزامات کنترلی پر شود. COBIT یک راهنمای کاملاً شناخته شده است که می تواند برای هر سازمانی در هر صنعتی اعمال شود.
به طور کلی، COBIT کیفیت، کنترل و قابلیت اطمینان سیستم های اطلاعاتی را در یک سازمان تضمین می کند که یکی از مهمترین جنبه هر تجارت مدرن است.
امروزه، COBIT در سطح جهانی توسط کلیه مدیران فرایندهای تجاری IT برای تجهیز آنها به یک الگوی برای ارزشمند ساختن سازمان، و شیوه های بهتر مدیریت ریسک مرتبط با فرآیندهای IT مورد استفاده قرار می گیرد. مدل کنترل COBIT درستی سیستم اطلاعات را تضمین می کند.

چارچوب COBIT چیست؟

جهت گیری تجاری COBIT شامل پیوند اهداف تجاری با زیرساخت های IT با ارائه مدل های مختلف و اندازه گیری هایی است که ضمن شناسایی مسئولیت‌های تجاری مرتبط با فرآیندهای IT، میزان موفقیت را اندازه گیری می کند. تمرکز اصلی COBIT 4.1 با یک مدل مبتنی بر فرآیند تقسیم شده به چهار حوزه خاص نمایش داده می شود، از جمله:
_ برنامه ریزی و سازمان دهی
_ ارائه و پشتیبانی
_ به دست آوردن و اجرا
_ نظارت و ارزیابی
همه این موارد در ۳۴ فرایند مطابق با خط مشخص مسئولیت ها درک شده است. COBIT در چارچوب های تجاری از جایگاه بالایی برخوردار است و بین استانداردهای مختلف بین المللی از جمله ITIL ، CMMI ، COSO ، PRINCE2 ، TOGAF ، PMBOK ، TOGAF و ISO 27000 شناخته شده است.

نسخه کوبیت ورژن پنجم در آوریل ۲۰۱۲ عرضه شد و اصول COBIT 4.1 ، Risk IT Frameworks و Val IT 2.0 را تکمیل کرد. مرجع این نسخه از چهارچوب تضمین IT (ITAF) را از ISACA و BMIS(مدل کسب و کار برای امنیت اطلاعات) می باشد.

اجرای کوبیت COBIT

اجزای مختلف COBIT شامل موارد زیر است:

چارچوب: فناوری اطلاعات در سازماندهی اهداف حاکمیت فناوری اطلاعات و ایجاد بهترین شیوه ها در فرایندها و حوزه های فناوری اطلاعات در ضمن پیوند دادن الزامات تجاری کمک می کند.
توضیحات فرایند: این یک مدل مرجع است و همچنین به عنوان یک زبان مشترک برای هر فرد در سازمان عمل می کند. توضیحات فرایند شامل برنامه ریزی، ایجاد، اجرا و نظارت بر کلیه فرایندهای IT است.
اهداف کنترل: این یک لیست کامل از الزاماتی را که توسط مدیریت برای کنترل مؤثر تجارت کسب و کار در نظر گرفته شده فراهم می کند.
مدل‌های کامل: ضمن رسیدگی به شکاف‌ها، به هر فرایند دسترسی پیدا می کند.
رهنمودهای مدیریتی: در تعیین وظایف بهتر، سنجش عملکرد، توافق در مورد اهداف مشترک و نمایش روابط بهتر با هر فرایند دیگر به شما کمک می کند.
‏COBIT توسط کلیه سازمان‌هایی مورد استفاده قرار می گیرد که وظایف اصلی آنها فرایندهای تجاری و فناوری‌های مرتبط با آن است (کلیه سازمان‌ها و مشاغل وابسته به فناوری برای اطلاعات معتبر و مرتبط.)
‏COBIT توسط سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی مورد استفاده قرار می گیرد زیرا به افزایش حساسیت در فرایند های IT کمک می کند.
تمام نسخه های قبلی COBIT با انتقادهای متنوعی روبرو بودند. تصور می شد آنها فرصت‌های محدود و حتی گاهی نتایج نامطلوب را تسهیل می کنند. یک شرکت بزرگ فناوری اطلاعات دریافت که شیوه های COBIT در واقع می تواند به وضعیت “دردسر بزرگ” منجر شود که در آن کلیه ذینفعان وظایف خود را در این خط گذرانده بودند.
منتقدین اظهار داشتند که COBIT 5.0 به جای ارتقاء مشارکت‌های مربوط به حاکمیت IT و بهبود مسئولیت پذیری، تشریفات اداری و قوانین تبلیغاتی را تشویق می کند.
‏COBIT 5.0 همه انتقادات را با روشی پایدار بیان کرد. اینک همه سازمان‌ها را تشویق می کند تا اطلاعات را به صورت جامع و یکپارچه اداره و مدیریت کنند.

اصول راهنمای کوبیت COBIT

اصول راهنمایی COBIT 5.0 عبارتند از:
_ پاسخگویی به نیازهای ذینفعان
_ پوشش سرتاسری کل شرکت از انتهای تا پایان
_ استفاده از یک چارچوب یکپارچه
_ تضمین یک رویکرد جامع برای تصمیم گیری در مورد تجارت
_ جدا کردن حاکمیت از مدیریت
در چندین مورد، COBIT 5.0 به دلیل توانایی آن در کاهش خطر استفاده از فناوری اطلاعات مورد قدردانی قرار گرفته است. ابتکارات فناوری اطلاعات به طور معمول نیاز به سازگاری سریع  دارد که به طور همزمان به خرید منظم سهامداران و سایر کاربران نیاز دارد.
چارچوب COBIT 5.0 توانسته است فرهنگ مشارکتی را در سازمان به وجود آورد و این نیازها، خطرات و مزایای کلیه ابتکارات فناوری اطلاعات را برآورده می کند.
مزایای صدور گواهینامه COBIT 5.0
گواهینامه COBIT 5.0 نه تنها متخصصان را برای چالش های جهانی در فرایند IT کسب و کار آماده می کند، بلکه مقدار قابل توجهی اطلاعات تخصصی را نیز در اینجا ارائه می دهد:
_ مسائل مربوط به مدیریت IT و چگونگی تأثیر آنها بر سازمانها
اصول مدیریت IT و IT سازمان ضمن ایجاد تفاوت بین مدیریت و حاکمیت
_ دسترسی به روش‌هایی که فرایند‌های COBIT 5.0 می توانند به ایجاد پنج اصل اساسی به همراه سایر عوامل کمک کنند
_ بحث در مورد COBIT 5.0 با توجه به مدل مرجع فرایند و  اهداف

چه کسی از COBIT سود می برد؟

متخصصان حرفه ای که در روش های COBIT مناسب هستند، افرادی هستند که در حال حاضر قادر به درک تفاوت های ظریف حاکم بر فناوری اطلاعات در شیوه های مدیریت کسب و کار هستند. این دوره به ویژه برای این افراد مفید است:
‏_ CIO / مدیران IT / مدیران IT
_ کمیته مخاطرات
_ صاحبان فرایند
_ اعضای کمیته حسابرسی
‏_ COBIT 4.1 و کاربران قبلی
_ متخصصان فناوری اطلاعات در بخش های حسابرسی، ریسک، امنیت، حاکمیت و اطمینان

نتیجه گیری

در حالی که دنیای مدرن به محیطی از چندین فناوری نوظهور از جمله رایانش ابری، رسانه های اجتماعی و داده های بزرگ می پردازد، اطلاعات و فناوری اطلاعات به راحتی رواج دارد. این فناوری باعث می شود حجم وسیعی از بخش های اطلاعاتی به راحتی پشتیبانی و مدیریت شوند. این میزان موفقیت مشاغل را بالا می برد، اما در عین حال نگرانی های مدیریتی پیچیده و چالش برانگیز را برای متخصصان امنیتی، رهبران بنگاه اقتصادی و متخصصان امور حکومتی به وجود می آورد. مشاغل جدید خواستار این هستند که سناریوهای پر ریسک بهتر با توان اطلاعاتی روبرو شوند. COBIT 5.0 راه حل دقیقی است که مشاغل مدرن درخواست می کنند.