تحقیقات کیفی چیست و چه کاربردی دارد؟

تحقیقات کیفی مبتنی بر یافتن راه‌حل برای یک مسئله خاص است. انواع مختلفی از تحقیقات کیفی و روش‌های مختلف برای جمع‌آوری داده‌های کیفی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

اما ابتدا بهتر است مشخص کنیم داده‌های کیفی چیست؟

دو رویکرد اصلی جمع‌آوری داده‌ها، تحقیقات کمی و کیفی هستند.

تحقیق کیفی روشی است برای دستیابی به درک عمیق‌تر از هر آنچه که در حال تحقیق درباره  آن هستید. این روش به شما درک درستی از وقایع، داده‌های مربوط به گروه‌های انسانی یا اجتماعی و الگوهای گسترده در پشت پدیده‌ای که در حال تحقیق درباره آن هستید، می‌دهد.

در ابتدا روش انجام تحقیقات، کمی بود، که به عبارت دیگر به معنای تحقیق آماری یا عددی است. اما اخیراً روش‌های کیفی در میان رشته‌های دانشگاهی و علمی به طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند.

دلایل زیادی برای این محبوبیت وجود دارد؛ از جمله مزایایی که داده‌های کیفی می‌توانند برای یک مطالعه یا پروژه خاص داشته باشند. بیایید نگاهی دقیق به برخی از این مزایا بیندازیم.

مزایای تحقیقات کیفی

• تحقیقات کیفی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد شرایط پیچیده مفید است.
• تحقیقات کیفی اجازه می‌دهد تا یک دیدگاه انسانی و درون‌گرایانه در تحقیقات گنجانده شود.
• داده‌های کیفی جمع‌آوری‌شده بر اساس جهان‌بینی شرکت‌کننده است و نه جهان‌بینی ایجاد شده توسط محقق.
• از داده‌های کیفی می‌توان برای تفسیر نحوه تعامل افراد با چیزهایی مانند ضریب هوشی یا ترس استفاده کرد.
• در صورت لزوم می‌توان تمرکز مطالعه تحقیق کیفی را از میانه راه متناسب ساخت.

تفاوت تحقیقات کمی و کیفی

نکته اصلی در اینجا این است که تحقیقات کیفی داده‌های غیر عددی تولید می‌کنند.

داده‌های کمی هنگامی استفاده می‌شوند که محقق می‌خواهد یک مسئله را به صورت کمی بررسی کند، یا به آمار و ارقام بپردازد. این داده‌ها هستند که می‌توانند در مقیاس عددی شمارش یا مقایسه شوند.

داده‌های کمی معمولاً با استفاده از نظرسنجی جمع‌آوری می‌شوند و نرم‌افزار تجزیه و تحلیل آماری اغلب برای تجزیه و تحلیل آن‌ها استفاده می‌گردد.

داده‌های کیفی، کیفیت‌ها یا ویژگی‌ها را توصیف می‌کنند. جمع‌آوری آن‌ها معمولا با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده انجام می‌شود. داده‌های کیفی می‌توانند به صورت کلمات توصیفی باشند که (گاهی اوقات از طریق استفاده از کدگذاری) برای الگوها یا معانی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

کدگذاری به محقق این امکان را می‌دهد تا داده‌های کیفی را برای شناسایی مضامین متناسب با سوالات تحقیق و انجام تجزیه و تحلیل کمی طبقه‌بندی کند. با این حال، کدگذاری در تحقیقات کیفی ضرورتی ندارد.

به عنوان مثال یک تحقیق کیفی می‌تواند ضبط یک وبینار باشد که در آن از کاربران نظرات آن‌ها را در مورد یک محصول می‌پرسید.

به طور خلاصه: تحقیقات کمی آماری و اعدادی است، مانند میانگین‌ها، درصدها یا سهمیه‌ها؛ در حالی که تحقیقات کیفی از روش‌های غیرآماری استفاده می‌کنند.

نگاهی دقیق به تحقیقات کیفی

هدف تحقیق کیفی درک یک پرسش تحقیق به روشی انسان‌گرایانه یا ایده‌آلیستی است.

اگرچه از نظر فنی، تحقیقات کمی به دلیل اینکه مبتنی بر روش‌های عددی هستند، روشی قابل اطمینان‌تر به نظر می‌رسند، اما از روش‌های تحقیق کیفی برای درک باورها، تجربیات، نگرش‌ها، رفتار و تعاملات افراد استفاده می‌شود که به همان اندازه ارزش دارند.

همانطور که قبلاً ذکر شد، روش‌های کیفی در مجموعه‌ای از زمینه‌های علمی به طور فزاینده‌ای محبوبیت یافته‌اند. اما دلایل این امر چیست؟

تحقیقات کیفی علی‌رغم اینکه زمانی به عنوان مانعی برای تحقیقات تجربی در نظر گرفته می‌شدند، اکنون به دلیل توانایی افزودن بُعد جدیدی به مطالعات شناخته شده‌اند که تنها از طریق اندازه‌گیری‌های آماری حاصل نمی‌شود.

تحقیقات کیفی در ابتدا در مطالعات روانشناسی مورد استفاده قرار گرفتند زیرا برای محققان، ارزیابی رفتار انسانی به صورت عددی دشوار بود.

از آن زمان، تحقیقات کیفی در سایر زمینه‌های تحقیقاتی نیز ادغام شده‌اند، مانند:

تحقیقات بالینی: از تحقیقات کیفی در مطالعات مشاهده‌ای، مطالعات مصاحبه و تحلیل اسنادی یا متنی سوابق مختلف استفاده شده است. این تحقیق به شرکت‌کنندگان کمک می‌کند تا تجربیات خود را درباره تأثیرات مواد مخدر مورد علاقه‌شان به اشتراک بگذارند.

تحقیقات بهداشتی: در آزمایشات بالینی، تحقیقات کیفی می‌تواند تأثیر زیادی بر جمع‌آوری داده‌ها و تفسیر نتایج داشته باشد. یک مطالعه کیفی هنگامی که با داده‌های کمی ترکیب می‌شود، می‌تواند درک بهتری از مسائل مربوط به سلامت بیمار به ما بدهد.

ویژگی‌های روش تحقیق کیفی

• روش‌های تحقیق کیفی معمولاً داده‌ها را در جایی که شرکت‌کنندگان در حال تجربه مسائل یا مشکلات هستند، جمع‌آوری می‌کنند. این داده‌ها در زمان واقعی جمع‌آوری می‌شوند و به ندرت شرکت‌کنندگان را از مکان‌های جغرافیایی خارج می‌کنند.
• محققان کیفی معمولاً به جای تکیه بر یک منبع داده، اشکال متعددی از داده‌ها مانند مصاحبه، مشاهدات و اسناد را جمع‌آوری می‌کنند.
• این نوع روش تحقیق در جهت حل مسائل پیچیده از طریق تجزیه به استنتاج‌های معنادار، که به راحتی برای همه قابل خواندن و درک است، کار می‌کند.
• از آنجایی که این یک روش ارتباطی‌تر است، افراد می‌توانند به محقق اعتماد کنند و اطلاعات به دست آمده از این طریق خام و بدون جعل هستند.

انواع تحقیقات کیفی

اکنون که به درک جامعی از تحقیقات کیفی رسیدیم، می‌توانیم انواع آن را بررسی کنیم:

جمع‌بندی

تحقیق کیفی شامل جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های غیر عددی (مانند متن، ویدئو یا صدا) برای درک مفاهیم، نظرات یا تجربیات است. می‌توان از آن برای جمع‌آوری بینش‌های عمیق در مورد یک مشکل یا ایجاد ایده‌های جدید برای تحقیق استفاده کرد.

تحقیق کیفی برعکس تحقیقات کمی است که شامل جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های عددی برای تجزیه و تحلیل آماری می‌باشد.

تحقیقات کیفی معمولاً در علوم انسانی و اجتماعی، در موضوعاتی مانند انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، آموزش، علوم بهداشتی، تاریخ و غیره استفاده می‌شوند.