تحلیل کسب و کار
راهنمای تحلیل کسب و کار بر اساس BABOK در یک نگاه
تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK یک استاندارد شناخته شده جهانی است که کسب و کار را براساس وظایف و صلاحیت‌های مشخص تحلیل می‌کند. این استاندارد دارای تکنیک‌های خاص و چشماندازهای درستی است که هر ساله با تحلیل جدیدی همراه است. در این مقاله در ابتدا قرار است هدف از تدوین راهنمای کسب و کار بر مبنای BABOK را ارائه دهیم و بعد این روش را از ابعاد مختلف بررسی کنیم.
راهنمای تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK در یک نگاه
کسب و کارها بخش‌های گسترده‌ای مخصوص به خود دارند و نیاز است که یک تحلیلگر کسب و کار مجموعه‌ای از دانش و برنامه را در سازمان ارزیابی کند. یک سری مهارت و گرایش‌ها نیز در هر حوزه وجود دارد که سهم ارزشمندی از کسب و کار را مشخص می‌کند. مشخص است که تحلیل تغییرات یا ارزیابی‌ها بر اساس تغییراتی که در سازمان وجود دارد قدم گذاری می‌شود. برخی از گام‌ها از نظر ماهیت و ترتیب از دید تحلیلگران با هم فرق دارد. به هر صورت حوزه‌های مختلفی از برنامه‌ریزی تحلیل کسب و کار دیده می‌شود و مدیریت چرخه نیز بر اساس استراتژی بررسی می‌شود. ارزیابی راهکارها باید به درستی صورت بگیرد و تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK این کار را انجام می‌دهد.
گام‌ها، اولین بخش از تحلیل از کسب و کار بر مبنای BABOK را نشان می‌دهد. گام‌ها در واقع یک بخش مجزا هستند که قرار است به صورت رسمی یا غیر رسمی بتواند کسب و کار را مدنظر قرار دهد. مشخص است که گام‌های مختلفی برای رسیدن به نتیجه ایده آل وجود دارد. وظایف موجود بر حسب حوزه‌های دانش تقسیم‌بندی می‌شود و تحلیلگر می‌بایست بتواند کسب و کار را از حوزه‌های دانش به شکل ترتیبی و تکراری در نظر بگیرد. نظم خاصی در کسب و کار بر مبنای BABOK دیده نمی‌شود در واقع گام‌ها نیاز به انتخاب ترتیب درست دارند تا بتواند ورودی‌های مشخصی را وارد گام‌ها کرد.
اهمیت ورودی‌ها در تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
بخش ورودی‌ها مهمترین بخش از تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK محسوب می‌شود. البته که این بخش قرار است موقعیت دقیق کار را شکل دهد و از این حیث اهمیت زیادی دارد. ورودی‌ها در واقع قرار است یک وظیفه را به شکل لیست شده نمایش دهند و این استارت کار ورودی در تحلیل کسب و کار محسوب می‌شود. ورودی به اطلاعاتی گفته می‌شود که یا مصرف می‌شود یا تبدیل می‌شود تا منجر به تولید یک خروجی شود.
برای آغاز یک وظیفه نیاز به وارد کردن اطلاعات است و ورودی‌ها همان دیتایی هستند که برای آغاز یک وظیفه ارزیابی می‌شوند. دقت شود که ورودی هم می‌تواند در لیست وظایف تحلیل کسب و کار قرار بگیرد و هم این اجازه وجود دارد که به صورت صریح خارج از حوزه تحلیل تولید و اجرا شود. اگر ورودی‌ها خارج از حوزه تحلیل کسب و کار انتخاب شوند به آنها شناسه مخصوص داده می‌شود تا در لیست ورودی مشخص شود.
موضوع دیگر اینکه هیچ تضمینی وجود ندارد که یک ورودی بتواند خروجی مربوط به آن را کامل نماید و یا به مرحله نهایی برساند. ورودی‌ها به میزانی تکمیل می‌شوند تا شرایط برای شروع کار بعدی مشخص باشد.
در طی چرخه حیات نوآوری‌هایی وجود دارد که می‌تواند بخشی از ورودی‌ها را در بر بگیرد، به طوری که ورودی یک نمایش از خروجی‌ها نیز باشد و همینطور بر اساس ابزارها و دستورالعمل‌ها شرایطی را مدنظر قرار دهد. عناصر در این راستا بخش دیگری از اهمیت تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK را نشان می‌دهد. عناصر با ورودی‌ها فرق دارند.
عناصر به یک سری مفاهیم کلیدی گفته می‌شود که به واسطه آن چگونگی انجام وظیفه ارزیابی می‌شود. به هر صورت عناصر بخش ضروری اجرای یک پروسه نیستند و گاه بسته به نوع کسب و کار نیاز به عناصر به حداقل می‌رسد و یا نیاز زیادی به آن وجود ندارد.
اهمیت ابزارها در خروجی تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
بخش دیگری نیز در ارزیابی تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK وجود دارد که به آن ابزار گفته می‌شود. ابزارها به یک سری منابع گفته می‌شود که رویکرد تبدیل ورودی به خروجی را در نظر می‌گیرند. در واقع دستورالعمل و ابزار دو بخش مهم هستند که می‌توانند برای رسیدن به خروجی مورد بررسی قرار بگیرند.
در بخش دستورالعمل بررسی می‌شود که چطور یک وظیفه را بر عهده بگیریم و البته که این بخش به شکل کاملاً دقیق می‌تواند رویکرد کسب و کار را بررسی کند. ابزار نیز به وسیله‌هایی گفته می‌شود که برای بر عهده گرفتن کار مورد استفاده قرار بگیرد. دستورالعمل و ابزار به طور کلی شامل یک سری وظایف مهم هستند.
تکنیک‌ها از دیگر بخش‌های مهم تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK محسوب می‌شود. تکنیک‌های تحلیل کسب و کار در واقع یک سری روش هستند که می‌توانند برای انجام هر گام یا کار مورد ارزیابی قرار بگیرد. مشخص است که این تکنیک‌ها به صورت حرفه‌ای نیز بررسی می‌شود.
هر سازمان دارای یک بخش ذینفع است به طوری که لیست عمومی را نشان می‌دهد که یا در انجام کار شراکت دارند یا از آن کار تاثیرات مثبتی می‌گیرند. به واسطه سازمان‌بندی یک بخش می‌توان موقعیت کسب و کار را مدنظر قرار دارد.
بخش خروجی در واقع یک سری نتایج را توصیف می‌کند که بر اساس اجرای یک کار در نظر گرفته می‌شود. خروجی‌ها از نظر وضعیتی و حالت به شکل مخصوصی طراحی می‌شوند و به هر صورت در نتیجه تکمیل یک کار بوده و تبدیلات مخصوص به خود دارند. خروجی‌ها گاه می‌توانند یک قلم باشند که تحویل داده می‌شود و گاه نیز بخشی از آن هستند. شکل و فرم یک خروجی بر اساس نوع برنامه در دست انجام بررسی می‌شود و یک سری استانداردهای اتخاذ شده توسط سازمان را بررسی می‌کند. ورودی‌ها و نمونه‌ای از کار یا وظیفه نیز وجود دارد که به هر صورت بر اساس حالت نهایی ارزیابی می‌شود. وظایفی که از یک خروجی بهره می‌گیرد لزوما منتظر تکمیل خروجی نیستند.
مهارت‌های اساسی در تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
ساختاری که برای مهارت‌های اساسی در کسب و کار بر مبنای BABOK در نظر گرفته می‌شود در سه بخش ارزیابی می‌شود. بخش اول مربوط به هدف است و بخش‌های دوم و سوم به ترتیب شامل تعریف و معیارهای اثربخش هستند.
مهارت‌ها بر اساس دانش و رفتار و خصوصیت و مشخصه‌های فردی بررسی می‌شود و نقش تحلیلگر کسب و کار را به شکل درست و حرفه‌ای نشان می‌دهد. هدف بخش اول از مهارت‌های اساسی محسوب می‌شوند. بخش هدف در مورد دلیل سودمندی مهارت‌های اساسی برای تحلیلگر هستند، در بخش تعریف مهارت‌ها و تخصص لازم بررسی می‌شود و در نهایت بکارگیری صلاحیت‌ها را فراهم می‌سازد.
چشماندازهای تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
وضعیت چشم‌اندازها در داخل فرآیند کسب و کار بسیار مهم است. به طوری که می‌توان به واسطه آنها بر روی وظایف تمرکز کرد و همینطور یک سری تکنیک‌های شرایط نوآوری را در نظر گرفت. یک سری برنامه نیز وجود دارد که می‌توان در چشم‌انداز از آنها استفاده کرد. به هر صورت در چشم‌اندازهایی که برای کسب و کار بر مبنای BABOK دیده می‌شود. چابکی، هوش تجاری و فناوری اطلاعات سه مورد پر اهمیت هستند از سوی دیگر معماری کسب و کار و مدیریت فرآیند کسب و کار نیز می‌تواند سهم ارزشمندی از کسب و کار را در نظر بگیرد.
ساختار دیدهای مختلفی دارد، مثلاً یکی از دیدهای مهمی که در تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK دیده می‌شود تغییر محدوده و مرز است، حوزه تحلیل کسب و کار به شکل مدرن دیده می‌شود. بررسی روش‌ها و تکنیک‌ها و مهارت‌های اساسی نیز بسیار پر اهمیت هستند. نیاز است ساختاری بر روی حوزه‌های دانش در نظر گرفته شود که سهم مهمی از کسب و کار بر مبنای BABOK را در نظر می‌گیرد.
تغییر محدوده در تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
تغییر محدوده یک بخش توضیحی است. در این بخش مشخص می‌شود که تغییرات می‌بایست در کدام بخش از سازمان اجرا شود و زمانی که از این زاویه مورد بررسی قرار بگیرد میزان تغییرات محدوده بر روی اهداف و عملیات کاری یک سازمان تاثیر می‌گذارد. تغییر حوزه بر اساس نوع مشکلاتی که حل شده‌اند بررسی می‌شود. گاه تغییرات بر روی ماهیت راهکارهایی است که در جستجو بررسی می‌شوند. نیاز است که سنجش میزان اهمیت و ارزش به درستی دنبال شود و شناسایی‌های لازم در این راستا صورت بگیرد و نتیجه بخش باشد.
آماده‌سازی برای استخراج نیازمندی‌ها در تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK
یک الگوی مفهومی اصلی وجود دارد که بر اساس روابط میان شش مفهوم اصلی در نظر گرفته می‌شود. اولین بخش از آن هدف است. در واقع نیازمندی‌ها آماده‌سازی می‌شوند و برای درک حیطه فعالیت استخراج نیازمندی‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. تکنیک‌ها باید به درستی انتخاب شوند و طرح ریزی نیز باید بر اساس منابع پشتیبانی شده بررسی می‌شود. تشریح تجاری بر اساس نتایج مطلوب دنبال می‌شود و البته که اهداف کاری اهمیت زیادی دارند. تدارکات استخراج و شناسایی هر نوع نیازمندی‌ها بسیار مهم است. نیاز است که درک شرایط برای پرورش همکاری به درستی صورت بگیرد و البته که داده‌های تحلیل کسب و کار نیز بسیار پر اهمیت هستند.
نیازمندی‌ها می‌بایست بر اساس شناسایی نیازها بررسی شوند و شروع آن نیاز به بخش مخصوصی دارد. درک نیازهای ارتباطی و همینطور همکاری ذینفعان در این زمینه بسیار مهم است. برای اینکه بتوان نوع نیازمندی‌ها تحلیل تجاری را تعیین کرد نیاز است که یک سری تکنیک‌ها به طور دقیق بررسی شود. مثلاً دامنه تجارت باید مشخص شود، فرهنگ و محیط کلی شرکت می‌بایست ارزیابی شود. نیاز است که موقعیت ذینفعان بررسی شود و قدرت‌های گروهی در این زمینه بسیار مهم هستند.
انتخاب تکنیک‌های استخراج نیازمندی‌ها بسیار مهم است. تکنیک‌ها اغلب چندگانه هستند اما می‌توانند نتیجه خوبی به همراه داشته باشند. از یاد نبرید که تحلیل کسب و کار بر مبنای BABOK سعی می‌کند موقعیت هزینه و زمان را به درستی بررسی کند و در انتخاب انواع منابع نیازمندی‌ها تحلیل تجاری نیز موفق ظاهر شود. موضوع مهم دیگر اینکه دسترس بودن بخش مهمی از تکنیک‌های اصول کسب و کار است و نیاز است که فعالیت‌های مشابه و موقعیت آماده‌سازی به درستی بررسی شود. البته که فعالیت‌های سازمانی گاه پیچیده هستند و نیاز است که برخی از تکنیک‌ها به شکل خاص اجرا و وارد سیستم شود. در هر صورت انتخاب اولیه بخش مهمی از اجرا را شامل می‌شود و خروجی‌ها را نیز مدنظر قرار می‌دهد. این موضوع در سال‌های اخیر بارها بررسی شده است.
جمع بندی
استاندارد BABOK تحلیل کسب و کار را بر اساس تنکیک‌ها، ابزارها، چشم‌اندازها و مهارت‌هایی که دارد برای تحلیلگران کسب و کار ممکن می‌سازد. برای اطلاع بیشتر در مورد این پیکره دانش پیشنهاد می‌کنیم کتاب تحلیل کسب و کار بر اساس BABOK را مطالعه کنید.
