تصمیم‌گیری یکی از کارهای سخت در هر کسب و کاری است. از یک رهبر یا یک مدیر انتظار می‌رود تصمیمات مطلوبی با سرسختی‌های لازم در جهت چشم‌اندازهای طولانی‌مدت سازمان اتخاذ کند. در واقع این مهم مورد نظر است که این رهبران آینده‌نگری مناسب در مورد وضعیت سازمان را داشته باشند تا تأثیر تصمیم خود را در آینده نزدیک یا دور را بتوانند پیش‌بینی کنند.
با این حال، مواقعی وجود دارد که باید تصمیمات سخت گرفته شوند. چنین تصمیماتی ممکن است در لحظات اولیه خوب به نظر نرسد، اما برای فردایی بهتر طرح‌ریزی شده‌اند.
به عنوان مثال
ممکن است یک شرکت به دلیل نگرانی‌های مالی مجبور به اخراج چند کارمند شود. این یک تصمیم سخت است، اما اگر آن را از دید صاحب کسب و کار ببینید، او نمی‌خواهد تمام منابعش را یکجا از دست بدهد. اگر جای آن شخص باشید چه می‌کردید؟
البته کارفرمایان مختلف، به دنبال هدف‌های مختلف هستند، اما مهارت‌های تصمیم‌گیری را تقریبا همه شرکت‌ها جستجو می‌کنند. این به این دلیل است که همه کارمندان هر روز با تصمیماتی کوچک و بزرگ در محل کار روبرو می‌شوند.
مهارت‌های تصمیم‌گیری (Decision-Making) چیست؟
در روانشناسی، تصمیم‌گیری به عنوان فرایند شناختی در نظر گرفته می‌شود که منجر به انتخاب یک باور یا یک روش عملی از بین چندین گزینه جایگزین احتمالی خواهد شد. این می‌تواند منطقی یا غیرمنطقی باشد. فرآیند تصمیم‌گیری فرآیندی استدلالی است که بر اساس مفروضات، ارزش‌ها، ترجیحات و اعتقادات تصمیم‌گیرنده بنا شده است. هر فرآیند تصمیم‌گیری یک انتخاب نهایی را ایجاد می‌کند، که ممکن است اقدامی سریع یا کند باشد.
“فرهنگ سازمانی و سبک رهبری در کنار هم، فرایند تصمیم‌گیری در هر شرکت را تعیین می‌کنند”
برخی از شرکت‌ها ممکن است از یک رویکرد مبتنی بر اجماع استفاده کنند، در حالی که برخی دیگر به مدیر یا گروه مدیریتی وابسته هستند تا کلیه تصمیمات اصلی را برای شرکت بگیرند.
بسیاری از سازمان‌ها از ترکیبی از سبک‌های متمرکز و مبتنی بر اجماع استفاده می‌کنند. چگونگی مشارکت یک کارمند منفرد در فرایند تصمیم‌گیری بستگی به موقعیت وی در ساختار کلی شرکت دارد. در نهایت این موارد بستگی به عملکرد و رویه‌ی کاری سازمان شما دارد.
فرآیند تصمیم‌گیری
یک راه خوب برای تصمیم‌گیری آگاهانه، پیروی از روندی است که به شما اطمینان می‌دهد تمام اطلاعات مربوطه را در نظر بگیرید و محتمل‌ترین نتایج را در نظر فراموش نکنید. چک لیست گام به گام مانند موارد زیر برای این منظور ارزشمند است:
- مشکل، چالش یا فرصت موجود را تعریف کنید.
- آرایه‌ای از راه‌حل‌ها یا پاسخ‌های ممکن را ایجاد کنید.
- هزینه‌ها و منافع، یا جوانب مثبت و منفی مرتبط با هر گزینه را ارزیابی کنید.
- یک راه‌حل یا پاسخ انتخاب کنید.
- گزینه انتخاب شده را پیاده‌سازی کنید.
- تأثیر تصمیم را ارزیابی کرده و در صورت لزوم روند کار را اصلاح کنید.
همیشه هر شش مرحله را به روشی واضح طی نخواهید کرد. حتی ممکن است شما تنها مسئول یک جنبه از فرآیند باشید. یا مرحله ممکن است چندین بار با هم ادغام شوند. بعضا امکان دارد روش‌های هر تیم برای اجزای هر فرایند متفاوت باشد. اما این نتیجه ثابت است که: پرش از مراحل معمولا منجر به نتایج ضعیفی می‌شود.
انواع مهارت‌های تصمیم‌گیری
حتی اگر هنوز تجربه مدیریت ندارید، احتمالا در یک محیط حرفه‌ای تصمیماتی را گرفته‌اید. تصمیم‌گیری همیشه یک روند کوتاه و خشک نیست، اما ممکن است شما هنوز قادر به تشخیص آنچه باید انجام دهید، نباشید. اما اگر انواع مهارت‌های تصمیم‌گیری را بهتر بشناسید، شاید قدمی رو به جلو برداشته باشید.
تصمیم‌گیری برای حل مسئله (Problem-Solving)
یافتن بهترین راه حل در هنگام مواجهه با مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است و رویکردی سنجیده را به جهت رسیدن به اهداف به شما می‌دهد. داشتن توانایی حل مسئله با تأمل و منطقی در عین ترکیب دیدگاه‌های مختلف، ضروری است.
برای تصمیم‌گیری درست هیچ کدام از این موارد را فراموش نکنید
تصمیم‌گیری مبتنی بر همکاری
زمان‌هایی پیش می‌آید که برای تصمیم‌گیری به کمک دیگران نیاز خواهید داشت. شما باید تشخیص دهید که تصمیمات به همکاری نیاز دارند و سپس جلسات تیم را تقویت کنید تا بهترین تصمیم را بگیرید. اینکه بتوانید اهداف خود را به وضوح برقرار کنید و از بازخورد استقبال کنید، در یک محیط مشترک مهم است. پس این موارد را به یاد بسپارید:
- درخواست بازخورد
- پاک کردن ارتباطات مخرب
- پذیرش تفاوت‌ها
- بازخورد صادقانه
- اشتراک دانش
- انگیزه
- پردازش ایده‌ها
تصمیم‌گیری به تکیه بر هوش هیجانی
داشتن هوش هیجانی بالا به معنای آگاهی و کنترل احساسات خود است. باید بتوانید آنها را به روشی سالم و سنجیده بیان کنید. مهم است که هنگام تصمیم‌گیری آگاهانه اجازه ندهید احساسات شما را تسخیر کنند. هنگامی که با دیگران کار می‌کنید تا به یک تصمیم اصلی برسید، کنترل احساسات بسیار مهم است تا بتوانید به طور موثر نظرات خود را منتقل کنید. موارد مورد نظر شما باید به این شرح باشند:
- همکاری
- یکدلی
- انگیزه
- صبر
- خودآگاهی
- خودتنظیمی
- مهارت‌های اجتماعی
