گاهی اوقات، با توجه به موارد ساده، تفاوت‌های عمیقی را درک می‌کنیم. گاهی اوقات این موارد چنان ساده هستند که توجه به آنها از چشم ما پوشیده است. مانند اصل مهمی چون مهارت گوش دادن. در این مقاله “گوش دادن عمیق” را توصیف خواهیم کرد. ما در مورد چگونگی انجام آن، چرایی کار و زمان انجام آن توضیح سخن خواهیم گفت و در تمام مسیر اصل اساسی مانیفست چابک را به خاطر خواهیم داشت:
” تلاش برای به حداقل رساندن میزان کارهای انجام نشده، توسط ما، ذینفعان و توسط تیم‌هایی که با آنها کار می‌کنیم”
اهمیت گوش دادن عمیق
گوش دادن مهارت اساسی در تجزیه و تحلیل کسب و کار است. یکی از مهم ترین وظایف تحلیلگر کسب و کار این است که باید نسبت به سرنخ‌های موجود در محیط هوشیار باشد. چه افکار، ناامیدی و فرصت‌هایی در محیط اطراف ما وجود دارد؟ درک آنچه گفته می‌شود، یک قسمت کاملا اساسی از هر تجزیه و تحلیل است تا بتوان بینش یا همسویی مفیدی به جهت دست‌یابی به اهداف سازمان ایجاد کرد.
بر این سه مورد تمرکز کنید
- در یک جلسه کاری معمولا به چه چیزهائی گوش می‌دهید؟
- به کلیت صحبت‌های گوینده توجه می‌کنید یا به جزئیات؟
- آیا به آنها فرصتی می‌دهید تا صحبت‌شان را تمام کنند یا دائما حرف آنها را قطع می‌کنید؟
یک درس از تاریخ
لورنزو سالزانو (Lorezon Salzano) نویسنده، مربی، کارشناسی و بنیانگذار مشاور SAL در یکی از نوشته‌های خود اعلام کرده که: “در اوایل کار خود در زمینه فناوری اطلاعات، گمان می‌کردم راه روش کار را بهتر از دیگران می‌دانم و به راحتی می‌توانم دیگران را ترغیب کنم. اما پس از مدتی، احساس کردم که باید یک “ارزش” به تجزیه و تحلیل فعالیت‌ها اضافه کنم و اینطور پیش رفت …
من از همکاران یک سوال می‌پرسیدم. سپس در حین پاسخ دادن آنها یکی (یا بیشتر) از موارد زیر را وارد بحث می‌کردم”.
- کلمات دیگری غیر از کلمات گفته شده را به صحبت اضافه کنید
- کمی ترس ایجاد کنید
- توجه گوینده را منحرف کنید
- کاری کنید تا گوینده از نیازهای فرعی خود صحبت کند
- به سخنران بگویید برخی از کلمات او مبهم بوده
- به کلیت صحبت‌ها گوش نکنید
- برای اینکه اعلام کنید مطلب را درک کرده‌اید تنها بگوئید: بله، می‌دانم
سالزانو معتقد است با در نظر گرفتن تمام این موارد ما دقیقا بر عکس شاخص‌های مورد نظر مانیفست چابک حرکت کرده‌ایم.
به فرمول پیشنهادی او توجه کنید
تمایل به کمک + (تفکر مختلط یا انتخاب سوال ضعیف یا سرزنش یا کمبود تجربه) = کمک منفی
پس از طی این مسیر و با توجه به تمام این موارد و کنار هم گذاشتن آنها شما راه‌هائی مربوط به تفکر عمیق، کشف کمبود در تجربیات و برانگیختن ایده‌های در پس ذهن مانده را نخواهید یافت در عوض:
- گوینده را ناامید کرده‌اید
- مطمئنا حرف گوینده را به طور کامل درک نکرده‌اید
- احساس عدم احترام را در مخاطب خود برانگیخته‌اید
- به سرعت، فرصت‌های خوب خود را از دست داده‌اید
- با مشکلات ارتباطی و از دست دادن اعتماد افراد رو به رو شده‌اید
انتخاب سوال مناسب یک هنر است
قبل از اینکه به مهارت “گوش دادن با دقت” بپردازیم، اجازه دهید این مورد را از نظر بگذارنیم که “انتخاب سوال ضعیف” می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. توجه داشته باشید که هیچ گاه نمی‌توان هنر سوال پرسیدن را به کسی آموزش داد، زیرا که هر فرد با تکیه بر دانسته‌های خود مواردی را از گوینده طلب می‌کند.
اما مطمئنا با به روزرسانی اطلاعات می‌توان با حضور در بحث‌های تخصصی این مشکل را تا حدودی بر طرف کرد. تسلط بر موضوعِ در حال بحث خود بهترین راه‌حل به جهت کشف سوالات عمیق و دست‌یابی به تفکر دقیق است.
گوش دادن عمیق
نکته اصلی در بررسی ما گوش دادن با دقت بالا است. اگر کسی از شما بپرسد تاکنون این مورد را در نظر داشته‌اید یا نه؟ پاسخ شما چیست؟ با در نظر گرفتن تمام نیت‌های خوبی که در نظر داشته‌اید، چند بار سخنان یک دوست یا همکار را قطع کرده‌اید؟ چند بار کسی سخن شما را قطع کرده است آن هم درست زمانی که می‌خواستید حرف مهمی را بگویید؟
همیشه برای درک و تعامل با دیگران نیاز به ورودی‌ها خواهیم داشت. این ورودی ها میتوانند مدل های متفاوتی داشته باشند. مانند یک سوال مناسب در زمان مناسب. رفتارهایی وجود دارد که شما باید با دقت به آنها گوش دهید.
گوش دادن عمیق نوعی احترام است
- زبان بدن خود را باز و کنجکاو نگه دارید. اگر در جایگاه گوینده هستید، با توجه و بدون تقسیم رفتار، روی بلندگو تمرکز کنید. اگر شنونده هستید و می‌خواهید یادداشت‌برداری کنید، این کار را با حداقل حرکات و با استفاده از کلمات دقیقی که گوینده بیان می‌کند، انجام دهید.
- صبور باشید. اگر گوینده ساکت شد و به وضوح در حال جمع آوری افکار خود بود، اجازه دهید این اتفاق بیفتد.
- به قلب موضوع نزدیک باشید. اگر گوینده ساکت شد و به نظر رسید که حاضرین فکر او را درگیر حاشیه‌ها کرده‌اند، در مورد موضوع اصلی سوال کنید. “آیا چیز دیگری وجود دارد که بخواهید در این مورد بگویید؟”
- تشکر کنید. وقتی گوینده همه چیزهائی را که می‌دانست در اختیار شما گذاشت، از او برای صراحت و صداقتش تشکر کنید.
- به ثانیه‌ها توجه کنید. اگر به نظر می‌رسد که گوینده صحبت خود را تمام کرده است، حداقل سه ثانیه صبر کنید تا حرف‌های بعدی خود را شروع کند.
نبایدها
- قطع مکرر صحبت گوینده
- دائما مخالف بودن
- درخواست توضیح بیشتر و به حاشیه راندن بحث
هر یک از موارد فوق (خواسته یا ناخواسته)، جریان افکار گوینده را قطع کرده و آنها را از مسیر اشتراک کامل تجربیات‌شان با شما خارج می‌کند. این موارد باعث می‌شوند تمرکز شما بر آنچه که آنها می‌گویند کاهش یابد، زیرا شما مشغول فکر کردن به حاشیه‌های بحث یا ” توهم هوشمندی” هستید که می‌تواند ضررهای بزرگی را به شما متحمل شود.
