تحول دیجیتال در صنعت دارویی: چرا و چگونه؟

تحول دیجیتال، استفاده صحیح و مؤثر از فناوری‌‎های دیجیتالی برای ایجاد بهبود و یا تغییر قابل‌توجه و عمیق در بافت کلی سازمان در راستای خلق ارزش‌های بنیادین برای کلیه ذی‌نفعان و همچنین عملکردی بهینه و چابک در تمام بدنه سازمان است. تحول دیجیتال همچنین یک تغییر فرهنگی نیز محسوب می‌شود که سازمان‌ها را ملزم می‌کند تا به طور مستمر وضعیت موجود را به چالش بکشند، تا بتوانند چابک‌تر در بازار رقابت عمل کنند.

در واژه‌شناسی تحول دیجیتال به دو مفهوم باید توجه ویژه داشت:

تحول: منظور تغییری اساسی در ماهیت، بافت و بنیان یک چیز است.

دیجیتال: استفاده از اطلاعات دیجیتال و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها برای ساده‌سازی عملیات تجاری است.

در نتیجه تحول دیجیتال صرفاً پیروی از یک موج پرحرارت اما کم‌انرژی مدگرایانه نیست؛ بلکه منظور تحول اساسی و زیرو رو شده در ماهیت مدل‌ کسب ‌وکار و به‌تبع آن خلق ارزش پایدار برای ذی‌نفعان (مانند مشتریان و کارکنان در سطح سازمانی و شهروندان در سطح کلان)؛ به شکلی که این بهبود قابل‌توجه با استفاده از ابزارهای غیر دیجیتالی ممکن نباشد.

همچنین تحول دیجیتال را نباید با الکترونیکی و دیجیتالی کردن کسب‌وکار (تبدیل داده‌های فیزیکی یا آنالوگ به داده‌های دیجیتال) اشتباه گرفت.

تاریخچه تحول دیجیتال

بعد از انقلاب­ صنعتی اول با اختراع ماشین بخار، انقلاب صنعتی دوم با اختراع برق و وسایل نقلیه و انقلاب صنعتی سوم با ظهور اینترنت نوبت به انقلاب صنعتی چهارم با معرفی تحول دیجیتال (شامل اینترنت اشیا، هوش مصنوعی،  داده‌ای بزرگ و یادگیری ماشینی) در سال ۱۹۹۰ رسید.

انقلاب صنعتی دیجیتال با ورود کامپیوترها به خانه کاربران آغاز شد و بعد از گسترش استفاده از اینترنت برای عموم، گوگل و فیس‌بوک به دنیا معرفی شده و در مرحله بعد موبایل‌های هوشمند به بازار وارد شدند. پس از آن و با آغاز پاندمی کرونا نوآوری‌های دیجیتال گسترش سریعی پیدا کرد؛ کامپیوترها در حال اتصال به هم هستند تا بدون دخالت انسان، داده‌های بزرگ را تحلیل کرده و تصمیمات استراتژیک را پیشنهاد کنند. این امر باعث تغییر در مدل‌های کسب‌وکار شد.

هنوز انقلاب صنعتی چهارم به طور کامل در تمام جوامع و صنایع مستقر نشده است که صحبت از انقلاب صنعتی پنجم با پیوند هوش مصنوعی و هوشی انسانی و به‌کارگیری ربات‌هایی با تعامل بالا با انسان‌ها به میان آمده است.

این موضوع هشداری است که هرچه سریع‌تر باید در سازمان‌های خود قدم‌های با اطمینان و محکمی در راستای تحول دیجیتال کسب‌وکار برداریم. باتوجه‌به رشد این تحول در تمامی صنایع دنیا اگر ما به سراغ آن نرویم، قطعاً به سراغمان خواهد آمد درحالی‌که در آن زمان ما قطعاً از رقبای پنهان و آشکار  فرسنگ‌ها دورمانده‌ایم.

در سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۱۸، مک‌کینزی اعلام کرد که تنها ۸ درصد از شرکت‌ها به فکر ایجاد تحول دیجیتال در سازمان خود هستند. و اکنون، ۶ سال بعد، پس از همه گیری جهانی کرونا، ۶۲ درصد صنایع از مرحله انکار خارج شده و در حال همسو کردن برنامه استراتژیک خود در راستای تحول دیجیتال هستند.

سرعت تحولات دیجیتال به حدی بالاست که اکثر شرکت‌ها دیگر نمی‌توانند مطمئن باشند که چه کسانی در آینده رقبایشان خواهند بود یا بازار را تغییر می‌دهند. در این میان همه شرکت‌ها، صرف‌نظر از نوع صنعت، با چالش‌های دیجیتالی‌شدن روبرو هستند. صنعت داروسازی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

تحول دیجیتال در داروسازی

صنعت داروسازی یکی از کلیدی‌ترین صنایع برای بقای بشر به‌حساب می‌آید. به نظر می‌رسد که عصر فعلی صنعت داروسازی به پایان رسیده است و به‌زودی شاهد ظهور عصری نو در آن خواهیم بود. روش‌های سنتی تحقیق و توسعه دیگر جواب نمی‌دهند.

به‌عنوان‌مثال به طور متوسط ۱۰ الی ۱۵ سال طول می‌کشد تا یک دارو از فاز R&D و آزمایش‌های فاز I بالینی خارج و به تأیید نهادهای نظارتی برسد. بدیهی است که این امر تا بازگشت سرمایه به شرکت زمان نسبتا طولانی را نیاز دارد و در ابتدا منجر به نگرانی سرمایه گذاران این شرکت‌ها می‌شود.

از طرفی دنیای کنونی توسط کلان‌داده‌ها هدایت می‌شود. در نتیجه صنعت داروسازی به‌غیراز رقابت همسان با رقبای مستقیم و آشکارش با غول‌های فناوری بزرگ مانند اپل و آی‌بی‌ام نیز سروکار دارند که با دستگاه‌های با فناوری دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین سلامت‌محور وارد صنعت مراقبت‌های بهداشتی شده‌اند.

در نتیجه بسیار ضروری است که شرکت‌های داروسازی برای بقا و پیشرفت در بازار رقابت، برنامه‌های کاربردی قدیمی را با روی‌آوردن به فناوری‌های جدید و دیجیتال مدرن کنند تا مزیت رقابتی داشته باشند، تضمین کیفیت بهتری ارائه دهند، محصولات بهتری ایجاد کنند، حداکثر انطباق را با الزامات قانونی داشته باشند و به رشد خود ادامه دهند و جریان‌های درآمدی جدیدی را ایجاد کنند.

نکته کلیدی اینجا است که ابزارهای مختلف تحول دیجیتال بدون ایجاد فرهنگ مناسب استفاده از آن در بین پرسنل و ذی‌نفعان یک سازمان قطعاً با شکست رو به خواهند شد. رهبران تحلیل کسب‌وکار در دنیا معتقدند هر تحول در مقیاس گسترده ابتدا با ایجاد یک فرهنگ ناب و چابک در یک سازمان آغاز می‌شود. آنها بر این باورند که تغییر واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که یک محیط مناسب برای اشتراک دانش، همکاری و مشاهده در کل جریان ارزش وجود داشته باشد؛ لذا آمادگی پذیرش تحول دیجیتال گام بنیادی و بسیار مهمی در این راستا است.

تحقیقات مک‌کینزی نشان می‌دهد که شرکت‌هایی که پیاده‌سازی تحول دیجیتال را آغاز کرده‌اند، نتایج باورنکردنی را گزارش داده‌اند: در برخی موارد، بهبود ۲۰ درصدی در سرعت تحویل محصول، ۵۰ درصد کاهش در صرف زمان و میزان ضایعات در مرحله تولید و افزایش ۵۰ درصدی در رضایت مشتری حاصل شده اند؛ اما به همان اندازه که این اعداد چشمگیر به نظر می رسند، شرکت های داروسازی از استفاده کامل از فناوری های دیجیتال فاصله دارند و مطالعات گوناگون نشان می دهند که تحول دیجیتال در صنعت داروسازی دنیا با سرعت بسیار کندتری نسبت به سایر صنایع پیش میرود .

نگاه اجمالی به مزایای تحول دیجیتال در صنعت داروسازی

صنعت داروسازی جز معدود صنایعی است که در آن داده‌های بسیار زیادی در حال تولید است. درصورتی‌که بتوان تمامی این داده‌ها به روشی صحیح و دقیق تجزیه‌وتحلیل کرد سازمان‌ها می‌توانند از فضای حدس و گمان خارج شده و بجای تصمیم‌گیری بر اساس شهود و حدسیات به سمت تصمیم‌گیری‌های داده‌محور و دقیق‌تر حرکت کنند.

براین‌اساس آن‌ها با کمک ابزارهای گوناگون تحول دیجیتال، مانند اینترنت اشیا، فضای ابری، هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (ML) می‌توانند کارخانه‌های هوشمند بسازند، فرایند لجستیکی و انبارداری خود را مکانیزه و هوشمند کنند، می‌توانند مجموعه‌داده‌های عظیم را با حداقل ضریب خطا در چند دقیقه تجزیه‌وتحلیل کنند و با استفاده از بلاک‌چین نیز با ردیابی دقیق‌تر محصولات از طریق تولید و انبارش تا توزیع، روند پردازش و رایانش را مؤثرتر می‌کند. بلاک‌چین ردیابی محصول را با خطاهای کمتر ایمن‌تر می‌کند، آسیب‌های زنجیره تأمین جهانی را برطرف می‌کند، همکاری بین شرکت‌ها را تسریع می‌بخشد، تقلب را کاهش می‌دهد و برای تحقیق درباره اصالت محصول اطمینان‌بخش خواهد بود.

پیاده‌سازی تحول دیجیتال تصمیم‌گیری‌های مهم مانند شناسایی مولکول‌های کاندید جدید دارویی، پیش‌بینی نتایج آزمایش‌های پیش‌بالینی و بالینی و بهینه‌سازی فرایندهای تولیدی را آسان‌تر کرده و می‌توان با استفاده از هوش مصنوعی و ML نه‌تنها حال بیماران را بهبود ببخشند؛ بلکه در نهایت بیماری را درمان کنند و با تجزیه‌وتحلیل مناسب داده‌ها عوامل خطر را قبل از ایجاد بیماری شناسایی و حذف کنند.

گزارش‌ها حاکی از آن هستند که موجی از استعفاهای شغلی در راه است. این امکان نیز وجود دارد که در سال‌های پیش رو میلیون‌ها شغل به دلیل فقدان استعدادهای ماهر در سطح جهان خالی بماند. این کمبود استعداد منجر به ازدست‌رفتن جریان‌های درآمدی بسیاری خواهد شد؛ لذا تحول دیجیتال به سازمان‌ها کمک می‌کند تا استعدادها و سرمایه انسانی خود را به‌خوبی مدیریت کنند.

از طرفی هوشمندسازی کارخانه در فضاهایی که محصولات نسبت به آلودگی‌های محیطی آسیب‌پذیر هستند از ربات‌ها برای حضور در خطوط تولید استفاده کنند و انسان‌ها در فضایی خارج از خطوط به کنترل و هدایت این ربات‌ها مشغول شوند. ازاین‌رو باعث افزایش استریل بودن داروها و همچنین جلوگیری از خطای انسانی خواهد بود.
در دیجیتالی کردن فرایندها کلیه نظارت‌ها و تأییدیه‌ها دیجیتالی شده، خطر خطای انسانی کاهش‌یافته و پیچیدگی‌ها را به حداقل می‌رسند. این  روند کمک می‌کند تا از اجرای کامل و دقیق الزامات قانونی در مسیر کیفیت هوشمند اطمینان حاصل شود.

فناوری‌های دیجیتال بیش از هر زمان دیگری تجربه مشتریان را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. فناوری‌های دیجیتال با ایجاد محیطی جذاب، تعاملی و کاملاً متفاوت، قادرند تجربه مشتریان را به‌صورت چشمگیری بهبود بخشند و انتظارات آنها را به بهترین نحو برآورده سازند.

چالش‌های دیجیتالی‌شدن کسب‌وکارهای شرکت‌های داروسازی

درحالی‌که ابتکارات تحول دیجیتال می‌تواند به طور چشمگیری صنعت داروسازی را بهبود بخشد، خود یک پروژه بزرگ است که به دانش، بودجه، منابع متفاوت و زیرساخت‌های متنوع دیگر برای اجرا، استقرار و پشتیبانی مداوم نیاز دارد. در اینجا برخی از بزرگ‌ترین موانعی که شرکت‌های داروسازی هنگام دیجیتالی‌سازی با آن مواجه می‌شوند، آورده شده است.

1. ریسک حملات سایبری و افشای داده‌های بیمار و حریم خصوصی آنها

دیجیتالی کردن اغلب شامل استفاده از مقادیر انبوه داده است – و در مورد داروسازی، این داده‌ها به بیماران و اطلاعات مراقبت حساس آنها مرتبط است. هنگام برخورد با اطلاعات حساس بیمار، می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها ایجاد کند.

شرکت‌های داروسازی نگرانی بسیار زیادی در مورد حملات سایبری دارند – دسترسی هکرها به دارایی‌های دیجیتال آنها نقض داده‌های حساس بیمار بوده و می‌تواند منجر به عدم اعتماد و درک منفی از شرکت شود. برخی از سازمان‌ها قادر به ایمن‌سازی داده‌هایی نیستند که در چندین محیط ابری و در محیط‌های درون‌سازمانی در حال جابه‌جایی هستند؛ لذا یکی از چالش‌های اصلی در هنگام دیجیتالی کردن یک سازمان، توسعه امنیت سایبری است. از طرفی بسیاری از این داده‌ها دانش فنی شرکت‌ها و عامل رقابت و برتری شرکت‌ها محسوب شده و در دسترس قراردادن آن‌ها برای دیگران بر رقابت‌پذیری آنها تأثیر می‌گذارد.

2. عدم تسلط بر فناوری‌های دیجیتال اغلب کارکنان

نیروی کار در صنعت داروسازی فاقد تسلط دیجیتال است. بدون آموزش مناسب، شرکت‌های داروسازی کارکنانی خواهند داشت که نمی‌توانند از این فناوری‌های جدید استفاده کنند – این موضوع خود منجر به عملکرد ضعیف و بهره‌وری پایین تحول دیجیتال شده و عدم دستیابی به بازگشت سرمایه (ROI)، افزایش قیمت نهایی، کاهش خروجی، تجربه نامناسب و تلخ مشتریان را در پی خواهد داشت.

لذا آموزش مناسب کارکنان جهت آشنایی با تحول دیجیتال و توسعه و استفاده از فناوری‌های دیجیتال از نیازمندی‌های مهم تحول دیجیتال است. آشنایی کارکنان با مهارت‌های دیجیتال جدید ممکن است در گام نخست منجر به مقاومت و پس‌زدن شود؛ اما سازمان‌ها می‌توانند با به‌کارگیری روش‌های نوین، اثربخش و مداوم آموزش شروع به رفع شکاف‌های مهارت دیجیتال در نیروی کار خود کنند.

3. لزوم استقرار الزامات سخت‌گیرانه و فرایندهای نظارتی پیچیده

تنوع و تعدد زیاد و همچنین پیچیدگی زیاد الزامات قانونی، سخت‌گیری و حساسیت نهادهای قانون‌گذار و نظارتی و همچنین عدم به‌روزرسانی این الزامات در راستای تحول دیجیتال شرکت‌های داروسازی را با ابهام زیادی در این راستا مواجه کرده و تحول دیجیتال را بسیار دشوار می‌کند؛ بنابراین برای مدت طولانی، دیجیتالی‌شدن به‌عنوان یک تلاش پرهزینه تلقی شده و باعث می‌شود رهبران سازمان‌ها در حمایت از آن مردد شوند.

4. داده‌های بسیار زیاد با کیفیت نامناسب

در صنعت دارو به دلیل پیچیدگی و حساسیت فرایندها، حجم بالای کار، تقاضای بالای مشتریان، احتمال وجود کمبود دارویی برای بیماری‌های مهم و خاص داده‌های بسیار زیادی در حال تولید است که حفظ یکپارچگی و پیوستگی بین آنها به طور کامل امکان‌پذیر نیست. از طرفی شناسایی تمامی داده‌های موجود، دسترسی به‌موقع به آن‌ها، نظارت دقیق بر آن‌ها و فیلترکردن موارد تکراری یا شناسایی اطلاعات و ارتباطات پنهان و شناخته نشده همگی چالش‌های جدی هستند که پیچیدگی زیادی برای استقرار تحول دیجیتال ایجاد می‌کنند.

از طرفی تفکر سیستمی در بسیاری از شرکت‌های داروسازی سراسر دنیا به طور مناسب به کار گرفته نشده است؛ لذا باتوجه‌به ابهام در ارتباطات آشکار و پنهان واحدهای سازمانی، جزیره‌ای کارکردن دپارتمان‌ها و عدم یکپارچگی سازمانی، استفاده از تمامی اطلاعات تولید شده و تحلیل آنها در لحظه تحول دیجیتال را دشوار و صعب‌الحصول کرده است. همچنین حجم عظیمی از داده‌های تولید شده در طول کشف دارو همیشه به طور بهینه استفاده نمی‌شود، به این معنی که دانشمندان فرصت‌هایی را برای اکتشافات جدید با استفاده از داده‌های قدیمی از دست می‌دهند.

ازاین‌رو در حال حاضر، بسیاری از مشاغل دارویی هنوز به فرایندهای داده دستی متکی هستند که تصمیم‌گیری سریع و تجزیه‌وتحلیل پیشرفته را تقریباً غیرممکن می‌کند. قبل از اینکه صنعت بتواند به طور کامل به روش‌های دیجیتالی‌تر تغییر کند، باید الگوریتم‌های داده استاندارد شده در مقیاس بزرگ ظاهر شوند.

تجربه شرکت Roche

این شرکت با پذیرش چشم‌انداز بلندمدت برای ارائه ۳ تا ۵ برابر مزایای بیشتر به بیماران با ۵۰ درصد هزینه کمتر برای جامعه، تحول چابک و بهینه‌سازی فرآیند را از طریق فناوری‌های دیجیتال آغاز کرده است.

در این راستا شرکت Roche یک مرکز جدید تحول دیجیتال (COE) تأسیس کرده که در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۳۰۰ متخصصان تحول دیجیتال را از سراسر جهان گرد هم آورده بود تا بر روی استفاده از هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشینی (ML) و تجزیه و تحلیل داده ها برای توسعه راه حل های نوآورانه مراقبت های بهداشتی تمرکز کنند.

COE نقش مهمی در برآوردن نیازهای دیجیتالی در حال تحول Roche ایفا خواهد کرد. COE بر روی تعدادی از زمینه‌های کلیدی تمرکز خواهد کرد، از جمله: کشف و توسعه دارو، کارآزمایی‌های بالینی، تولید و زنجیره تأمین و خدمات مشتری.

مدیرعامل شرکت Roche در گزارشی درآمد ۳۰ درصدی را در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ گزارش می‌کند .

تجربه شرکت AstraZeneca

شرکت AstraZeneca از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی به‌عنوان بخشی از استراتژی‌های تحول دیجیتال خود استفاده می‌کند. هزینه سالانه ICT AstraZeneca در سال ۲۰۲۳ حدود ۱ میلیارد دلار برآورد شد. سهم عمده ای از این هزینه برای خرید نرم افزار، خدمات ICT و سخت افزار در نظر گرفته شده است. AstraZeneca در حال پیاده‌سازی فناوری هوش مصنوعی برای به دست آوردن درک بهتر از بیماری‌ها، شناسایی اهداف داروهای جدید، و قادر ساختن دانشمندان خود به کشف و توسعه داروهای جدید است.

AstraZeneca برای تسریع نوآوری در صنعت علوم زیستی، شرکت تخصصی تحول دیجیتال به نام  Evenova، را جهت اجرای پروژه  سلامت دیجیتال در داخل شرکت راه‌اندازی کرده است.

Evinova بر ارائه محصولات دیجیتال در مقیاس بین‌المللی با پشتیبانی مستمر AstraZeneca و همچنین از طریق مشارکت استراتژیک خود با سازمان‌های تحقیقاتی قراردادی (CROs) Parexel و Fortrea تمرکز خواهد کرد. این رویکرد زمان و هزینه تولیدداروی جدید را کاهش می‌دهد. در این شرکت اعتقاد بر این است  هنگامی که فناوری‌های دیجیتال با متدهایی مانند Lean و Operational Excellence ترکیب می‌شود، امکان تحویل داروهای جدید به بیماران در سراسر جهان را با سرعت بی‌سابقه و با قابلیت اطمینان و کارایی بالا فراهم می‌کند.

شرکت آسترازنکا علاوه بر این اقدام به ساخت کارخانه‌های هوشمند در برخی کشورها نموده است تا داروهای بیشتری را با سرعت بیشتری به بیماران بیشتری تحویل دهند. یکی از این کارخانه‌ها در سایت تولید بیولوژیک در فردریک، مریلند، ایالات متحده تعبیه شده است.

 تجربه شرکت سانوفی

شرکت سانوفی راه‌اندازی اولین شتاب‌دهنده دیجیتال خود را در سال ۲۰۲۲ برای تبدیل‌شدن به یک شرکت پیشرو در حوزه سلامت دیجیتال اعلام کرد. این شتاب‌دهنده محصولات و راه‌حل‌هایی را توسعه خواهد داد که از مأموریت سانوفی برای تغییر عملکرد پزشکی با استفاده از دیجیتال، داده و هوش مصنوعی (AI) پشتیبانی می‌کند. این شرکت که در پاریس مستقر است، در حال حاضر تیمی متشکل از ۷۵ متخصص تحول دیجیتال از سراسر جهان را گرد هم آورده و به استخدام استعدادهای برتر در مدیریت محصولات دیجیتال، توسعه کامل پشته و علم داده ادامه خواهد داد.

شتاب‌دهنده دیجیتال سانوفی در دو سال آینده به ۳۰۰ نفر در مکان‌هایی دسترسی پیدا می‌کند که بهترین پشتیبانی از استراتژی دیجیتال جهانی آن، جذب استعدادهای جدید و ادغام بیشتر روش‌های چابک کار در فرهنگ شرکت خواهد بود. این شتاب‌دهنده درحال‌توسعه یک پلت فرم یکپارچه و راه‌حل داده برای تعامل بهتر با متخصصان مراقبت‌های بهداشتی (HCPs) و افزایش آگاهی آنها و همچنین آگاهی بیمارانشان از بیماری و گزینه‌های درمانی موجود است.

تا سال ۲۰۲۵، پلتفرم پیشرو مراقبت های بهداشتی دیجیتال سانوفی از کسب و کارهای دیجیتالی جدید پشتیبانی می کند، تجربیات دیجیتالی جدید را برای بیماران و HCPها تامین می کند و نوآوری و کارایی را در کل زنجیره ارزش – از تحقیق و توسعه گرفته تا عملیات تولیدی و تجاری – هدایت خواهد کرد.

پروژه بین‌المللی تحول دیجیتال MELLODDY

این پروژه با همکاری ۱۰ تا کمپانی های بزرگ داروسازی (Amgen, Astellas, AstraZeneca, Bayer, Boehringer Ingelheim, GSK, Janssen Pharmaceutica NV, Merck KgaA, Novartis,) به همراه موسسه NVIDIA کنسرسیوم بین المللی تحول دیجیتل در حوزه کشف دارو با استفاده از یادگیری ماشینی را جهت تسریع در کشف دارو با حفظ محرمانگی داده ها راه اندازی است.

نتیجه‌گیری

سیستم‌های دیجیتال هنوز در مقیاس بزرگ در بسیاری از زمینه‌های داروسازی به کار گرفته نشده‌اند. دیجیتالی کردن یک سازمان کار یک‌شبه نیست. در مسیر جایگزینی فناوری‌های دیجیتال بجای فناوری‌های سنتی و قدیمی ممکن است نیاز به  توقف خطوط تولید برای آموزش کارکنان، انتقال داده‌ها و حتی تغییر اساسی فرهنگ یک سازمان باشد. این موضوع ضمن هزینه‌بردار بودن برای سازمان‌ها، می‌تواند منجر به کمبود داروها برای بیماران، توقف فروش در کوتاه‌مدت، کاهش سودآوری و افزایش رکود اقتصادی برای آنها در بازه زمانی استقرار فناوری‌های دیجیتال شود. پذیرش این موضوع برای رهبران صنعت دارو پذیرفته شده نیست؛ لذا یک تیم متشکل از افراد متخصص نیاز است تا در بازه زمانی استقرار فناوری‌های دیجیتال استراتژی شرکت را به‌گونه‌ای طراحی کنند که شرکت با حداقل خواب و هزینه مواجه شود.

برای اینکه این تغییر در یک شرکت عمل کند، کسب‌وکارها باید بسیار شفاف باشند و باید مقاومت کارکنانی را که به روش‌های سنتی غیردیجیتالی عادت کرده‌اند، مدیریت کنند.

تحول دیجیتال پتانسیل باورنکردنی را به سازمان‌های دارویی ارائه می‌دهد. اگر به‌درستی مستقر شود، باید فرایندها را برای کمک به بهبود تصمیم‌گیری بهبود بخشد و به همه فرایندها از مدیریت پشتیبان گرفته تا خدمات مربوط به بیمار اجازه می‌دهد روان‌تر اجرا شوند، گلوگاه‌ها به‌سرعت شناسایی شده و برنامه استراتژیک مناسب جهت رفع و بهینه‌سازی آنها پیاده‌سازی شود، هزینه کم شده و با حداقل صرف انواع سرمایه حداکثر سو با بیشترین میزان رضایت ذی‌نفعان حاصل شود. در همین راستا نهادهای قانون‌گذار و نظارتی صنعت دارو نیز به دلیل حساسیت این صنعت و همچنین انکارناپذیر بودن تحول دیجیتال در صنعت دارو در حال برنامه‌ریزی و طراحی قوانین مناسب جهت پیاده‌سازی فناوری‌های دیجیتال هستند تا ضمن حمایت از شرکت‌ها، به روشن‌تر شدن و تهیه یک نقشه راه مشخص و استاندارد برای شرکت‌ها در حوزه‌های: مهندسی فرایند، مهندسی ساخت، تجهیزات، مهندسی داروسازی و تضمین کیفیت، نحوه بازرسی‌ها و اخذ مجوزهای تولید ارائه کنند.

تألیف و ترجمه از زهرا بیات