مدیریت منابع انسانی
ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه چیست و چگونه اجرا می‌شود؟
بررسی سیستم بازخورد و میزان اهمیت آن در عملکرد سازمان‌ها
سیستم ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه راهی است برای بررسی دقیق رفتار اعضای یک تیم سازمانی. این مسئله تا حدودی پیچیده است و اجرای آن دشوار به نظر می‌رسد و گاها ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا سازمان باید به روی این سیستم ارزیابی سرمایه‌گذاری کند؟ پاسخ صحیح توسعه بلندمدت عملکرد کارمندان و ایجاد یک جبهه قدرتمند برای رهبر تیم است.
ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه چیست؟
عقل سلیم، جهت بررسی کارکردها و بازخوردهای یک عضو از یک تیم، به صحبت‌های یک یا دو نفر بسنده نمی‌کند. بلکه با تمرکز و تحلیل همه‌ی جوانب کاری آن فرد، میزان موفقیت و یا ضعف‌های او را در نظر می‌گیرد.
سیستم ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه، نوعی ارزیابی پیشرفته است که توسط بسیاری از سازمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا عملکرد کارمندان با استفاده از بررسی حدود ۷ تا ۱۲ نفر مورد قضاوت قرار گیرد. این افراد با کارمند در تعامل هستند و برخی از محیط کار خود را با یکدیگر تقسیم می‌کنند. این سیستم راهی برای بهبود درک قدرت و ضعف کارمندان با کمک فرم‌های بازخورد خلاق است.
۳ دلیل اصلی جهت استفاده از سیستم ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه
- به منظور بررسی بیشتر در مورد عملکرد اعضای تیم و طرح‌ریزی بهتر برای چشم اندازهای آینده
- برای گسترش توانائی‌های نیروی انسانی یک سازمان و برطرف کردن نیازهای آنها
- به منظور جمع آوری بازخورد از همه کارمندان و اطمینان از عدالت سازمانی
معمولا اطلاعات لازم برای تحلیل سیستم ارزیابی ۳۶۰ درجه، بازخوردهائی است که از مدیران، مشتریان و کارمندان فراهم می‌شود. بازخوردها با استفاده از نظرسنجی شغلی بر اساس عملکرد کارکنان در چهار جایگاه مهم بررسی می‌شوند.
چهار مورد مهم در ارزیابی
- مراحل ارزیابی خود
- ارزیابی مدیر
- ارزیابی کارمندان
- ارزیابی افراد هم سطح تیم
تاثیر بررسی عملکرد ۳۶۰ در مدیریت منابع انسانی
بازبینی ۳۶۰ درجه فرصتی حرفه‌ای است که به همکاران داده می‌شود تا در مورد عملکرد همکار خود بازخورد موثری را ارائه دهند. به طور سنتی یا بخش منابع انسانی یا مدیر گزارش کارکنان از زیردستان می‌خواهند که نظرات خود را بیان کنند.
بسیاری از سازمان‌ها از روش نظرسنجی آنلاین برای تعامل با کارمند و ایجاد امکان بازخورد در مورد عملکرد استفاده می‌کنند. ابزار نظرسنجی آنلاین در جمع‌آوری بازخورد و ارائه درک روشنی از عملکرد کارکنان بسیار مفید است.
بررسی عملکرد ۳۶۰ درجه بیشتر در مشارکت کارمندان و مهارت‌های آنها همراه با شایستگی‌هایشان متمرکز است. این یک روش تعادل برای مشاهده عملکرد واقعی کارمند در زمینه کار تیمی، رهبری، تعامل، ارتباطات بین فردی، مشارکت، مدیریت، پاسخگویی، عادات کاری، دید باز و سایر موارد بر اساس مشخصات شغلی کارمند است.
در اینجا سهم واقعی کارمند از نظر عملکرد توسط مدیر قضاوت می‌شود در حالی که سایر جنبه‌های نقش توسط زیردستان، همتایان و مشتری مورد قضاوت قرار می‌گیرد.
چگونه می‌توان سیستم ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه را پیاده سازی کرد؟
اجرای روش ارزیابی ۳۶۰ درجه کار ساده‌ای نیست. برای طراحی یک سیستم ارزیابی ۳۶۰ درجه موثر، باید موارد زیر را رعایت کرد.
- مهارت صحیح را برای ارزیابی تعیین کنید
- انتخاب ارزیابان مناسب
- آموش لازم در مورد نحوه استفاده از سیستم بررسی ۳۶۰ درجه به همه کارکنان ارائه شود
- هدف از ارزیابی سیستم باید روشن شود
- فرایندی ساده و قابل فهم طراحی کنید
- اطمینان حاصل کنید که پس از بررسی ارزیابی، پیگیری لازم صورت خواهد گرفت
اهداف ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه
معمولا اهداف مد نظر در فرآیند بازخورد ۳۶۰ درجه از یک شرکت به شرکت دیگر متفاوت است، اما همان طور که قبلا هم اشاره کردیم، هدف اصلی بررسی این سیستم، برای ارزیابی عملکرد اعضای یک تیم به صورت جامع، در نظر گرفته می‌شود.
متخصصان بر این باورند که پیاده‌سازی دوره‌ای این سیستم، در حالی که به درستی و به طور موثر اجرا شود، برای سازمان‌ها راحت‌تر است و منجر به پیشرفت کلی آنها همراه با افزایش عملکرد تمام اعضای تیم می‌شود.
این ارزیابی به روش سنتی فقط بر عهده مدیریت منابع انسانی بود، اما اکنون هدف ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه جمع آوری بازخوردهای همه اعضای سازمان از کارمند تا مافوق، همکاران و همسالان و همچنین مشتری است. این رویکرد جامع در ارزیابی عملکرد و رفاه کارمندی که برای سازمان کار می‌کند نیز موثر است.
و همچنین
یکی دیگر از اهداف جمع‌آوری بازخوردها از همه کارکنان، تجزیه و تحلیل نحوه تأثیر کارمندان بر کار همکارانشان است. همچنین این کار، بر مراحلی که سازمان به منظور افزایش کار گروهی در بین کارمندان در نظر می‌گیرد نیز تمرکز دارد. همچنین مدیر بازخورد رسمی می‌تواند از زیردستان برای بازخورد غیررسمی یا کلامی درخواست کند تا دید واضحی در مورد رفتار و نگرش کاری کارمند داشته باشد.
فرایند ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه
همچون اهداف، مراحل فرآیند بازخورد ۳۶۰ درجه نیز ممکن است از یک سازمان به سازمان دیگر متفاوت باشد. اما با این حال اصل برنامه و روند بازخورد ۳۶۰ درجه کاملا یکسان باقی مانده است. یک جدول زمانی برای بررسی عملکرد ۳۶۰ درجه مشخص شده است که شامل مراحل مختلفی است که سازمان باید آنها را دنبال کند.
کل فرآیند را به ذینفعان سازمان اعلام کنید
اشاره کردیم که هدف فرآیند ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه باید به وضوح ذکر شود و برای هر یک از شرکت کنندگان توضیح داده شود. همچنین فرایندی که از طریق آن بازخورد جمع می شود و نحوه استفاده از بازخورد باید به طور واضح به ذینفعان منتقل شود.
صرف زمان لازم
برقراری ارتباط جهت ارزیابی این فرآیند می‌تواند ۲-۳ هفته طول بکشد. این کار را می‌توان از طریق ملاقات شخصی با سرپرستان، مدیران، رهبران و کارمندان انجام داد. همچنین می‌توان از طریق ایمیل ارتباط برقرار کرد و همچنین تمام اعضا باید شویق شوند تا در صورت داشتن هرگونه سوال مربوط به روند ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه، نظر خود را صریحا اعلام کنند.
انتخاب رأی دهندگان
انتخاب رأی دهندگان یکی از مهمترین مراحل در سیستم ارزیابی عملکرد ۳۶۰ درجه است. برای دریافت داده‌های مرتبط و جامع، باید تعداد کافی شرکت کننده را انتخاب کنیم. تعداد رأی دهندگان به مشخصات شغلی و رابطه کاری با دیگر همکاران بستگی دارد.
زمان لازم
این روند به طور کلی یک تا دو هفته طول می‌کشد. این رأی دهنده شامل سرپرستان، گزارشگران مستقیم، همتایان و شاید برخی از مشتریان باشد.
توزیع نظرسنجی
سازمان‌ها می‌توانند از سیستم بازخورد ۳۶۰ درجه آنلاین استفاده کنند که امکان توزیع سریع پرسشنامه بین کارمندان را فراهم شود. شرکت کنندگان ایمیلی با لینک پرسشنامه و اطلاع رسانی دریافت می‌کنند. آنها می‌توانند روی پیوند کلیک کنند، بررسی را شروع و کامل کنند.
زمان لازم
این ممکن است یک هفته طول بکشد تا توزیع نظرسنجی بین همه کارمندان انجام شود.
ارسال پرسشنامه
پس از توزیع نظرسنجی، شرکت کننده نظرسنجی را بصورت آنلاین تکمیل می‌کند. بررسی کامل در اختیار ارزیاب قرار می‌گیرد. این فرآیند می‌تواند طولانی‌ترین زمان را داشته باشد. زمان لازم برای ارسال پرسشنامه به تعداد رأی دهندگان درگیر، مشخصات شغلی کارمند و سازمان بستگی دارد. به شدت توصیه می‌شود که یک مهلت خاص به شرکت کننده اختصاص یابد تا روند به سرعت به پایان برسد.
