اثر پیگمالیون چیست و چه کاربردی در مدیریت دارد؟

اثر پیگمالیون (The Pygmalion Effect) موقعیت‌هایی را توصیف می‌کند که در آن انتظارات بالای یک فرد باعث بهبود رفتار و در نتیجه عملکرد ما در یک منطقه خاص می‌شود. این نشان می‌دهد که وقتی از ما انتظار بیشتری می‌رود، بهتر عمل می‌کنیم.

اثر پیگمالیون در کجا رخ می‌دهد؟

تصور کنید در حال شروع یک پروژه جدید در محل کار هستید. رئیس شما به دیدنتان می‌آید و به شما می‌گوید که از دیدن محصول نهایی بسیار هیجان‌زده است زیرا می‌داند که شما به خوبی از پس این کار بر خواهید آمد.

از آنجایی که رئیس شما انتظارات زیادی از عملکردتان دارد، ممکن است در طول پروژه از شما حمایت بیشتری کند. علاوه بر این، چون می‌خواهید انتظارات او را برآورده کنید، ممکن است رفتار خود را نیز تغییر دهید. ممکن است ساعات بیشتری را صرف پروژه کنید، اضافه کاری نمایید و کیفیت کار خود را مورد ارزیابی قرار دهید. از آنجایی که هم رئیستان و هم شما رفتارتان را تغییر داده‌اید، ممکن است پروژه در نهایت موفق‌تر از آن چیزی شود که می‌توانست باشد. انتظارات رئیس شما باعث شد سخت‌تر کار کنید که منجر به بهبود عملکرد و در نتیجه نتیجه بهتر شد.

هنگامی که انتظارات مثبت بر رفتار و عملکرد ما تأثیر مثبت می‌گذارد، به آن اثر پیگمالیون می‌گویند. اثر پیگمالیون اغلب با عملکرد مدرسه یا کار مرتبط است، زیرا معلمان یا رئیسان اغلب انتظارات خود را با دانش‌آموزان یا کارمندان خود در میان می‌گذارند.

چرا اثر پیگمالیون اتفاق می‌افتد؟

اثر پیگمالیون یک پدیده روانشناختی است که توصیف می‌کند چگونه انتظارات می‌توانند رفتار را اصلاح کنند. این شواهدی را برای پیشگویی خودشکوفایی ارائه می‌دهد، که مبتنی بر این ایده است که باورهای دیگران در مورد ما به واقعیت می‌پیوندند زیرا باور آن‌ها بر نحوه رفتار ما تأثیر می گذارد. اثر پیگمالیون به طور خاص موقعیت‌هایی را توصیف می‌کند که در آن نظرات مثبت مافوق در مورد عملکرد منجر به عملکرد بهتر می‌شود.

اثر پیگمالیون به این دلیل رخ می‌دهد که انتظارات دیگران بر رفتار آن‌ها و رفتار ما تأثیر می‌گذارد. اگر کسی باور داشته باشد که ما به احتمال زیاد موفق خواهیم شد، برای کمک به ما برای رسیدن به آن اهداف، رفتار متفاوتی با ما خواهد داشت. ما نیز به نوبه خود، وقتی کسی ازمان انتظار موفقیت دارد، تمام تلاش خود را می‌کنیم تا آن انتظارات را برآورده نماییم.

رابرت روزنتال، روانشناس رفتاری که اولین بار در سال ۱۹۶۸ اثر پیگمالیون را مورد بررسی قرار داد، بعداً در سال ۱۹۷۳ یک نظریه چهار عاملی مبنی بر اینکه چرا این اثر رخ می‌دهد ارائه کرد. روزنتال فضا، ورودی، خروجی و بازخورد را چهار عاملی دانست که منجر به انتظار معلم از دانش‌آموزان می‌شود و بر رفتار دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد.

• فضا به این واقعیت اشاره دارد که اگر معلمی از دانش‌آموزان خود توقعات بالایی داشته باشد، ممکن است فضای گرم اجتماعی-اقتصادی ایجاد کند. او نسبت به دانش‌آموزان خود احساس مثبتی دارد و کلاس درس این نگرش را منعکس می‌کند.
• ورودی گویای این است که معلمان به دانش‌آموزانی که معتقدند هوشمند هستند، مواد درسی بیشتر و باکیفیت‌تری ارائه می‌دهند.
• خروجی به این معنی است که معلمان به آن دانش آموزان فرصت‌های بیشتری برای پاسخگویی و مشارکت در کلاس درس می‌دهند.
• آخرین عامل بازخورد بود، که به احتمال اینکه دانش‌آموزانی که عملکرد بهتری داشتند ممکن بود بازخورد دقیق‌تری از معلمان خود در مورد چگونگی بهبود دریافت کنند، اشاره داشت.

اثر پیگمالیون (اثر روزنتال) در مدیریت و استراتژی کسب و کار

در زمینه مدیریت کسب و کار، اثر پیگمالیون بر عملکرد کارکنان، نسبت به انتظارات مدیران و رهبران اشاره دارد. برای مثال، هنگامی که یک مدیر، به صورت شفاهی یا غیرمستقیم به کارمند نشان می‌دهد که از او انتظارات بالایی دارد، عملکرد واقعی کارمند برای مطابقت با انتظارات افزایش می‌یابد. در مدیریت منابع انسانی، اثر پیگمالیون ابزاری برای رهبران جهت تأثیرگذاری بر عملکرد کارکنان و در نتیجه بر عملکرد سازمان است. در حوزه مدیریت استراتژیک، این پدیده انتظارات رهبران و مدیران را از طریق حمایت از نیروی کار سازمان به دستیابی به استراتژی‌ها مرتبط می‌کند. در این راستا، مدیران و استراتژیست‌های کسب‌وکار باید درک خود را از تأثیر پیگمالیون بر رهبری برای تأثیرگذاری مثبت بر کارمندان و دستیابی به اهداف کسب و کار و اهداف استراتژیک اعمال کنند.

با توجه به وقوع اثر پیگمالیون در سازمان‌ها و عملکرد فردی کارکنان، آن را می‌توان برای توصیف عملکرد گروه‌ها یا تیم‌ها و حتی کل سازمان‌ها استفاده کرد. رابطه انتظار-عملکرد (یا انتظار- خروجی) برای افراد، تیم‌ها، گروه‌ها، دپارتمان‌ها، بخش‌ها و سازمان‌ها از طریق تأثیر روانی رهبران و مدیران بر منابع انسانی اعمال می‌شود. در این راستا، رهبران سازمانی باید اثر پیگمالیون را به ویژه در توسعه الزامات شغلی، انتظارات و اهداف در نظر داشته باشند. هدف اصلی باید بهینه‌سازی عملکرد سازمان از طریق بهینه‌سازی اثرات مثبت این پدیده بر کارکنان سازمان باشد.

ارتباط اثر پیگمالیون با فرسودگی شغلی کارمندان

فرسودگی شغلی زمانی اتفاق می‌افتد که کارکنان استرس ناشی از کار را تجربه می‌کنند که حل‌نشده ادامه می‌یابد. این وضعیت نامطلوب منجر به عملکرد پایین شغلی و همچنین رضایت شغلی پایین و روحیه پایین کارکنان می‌شود. این ماهیت روانشناختی فرسودگی شغلی را به اثر پیگمالیون مرتبط می‌کند. تصور اولیه این است که انتظارات بیش از حد بالای رهبران از زیردستان می‌تواند منجر به استرس بیش از حد مرتبط با کار شود که وقتی حل‌نشده رها گردد، منجر به فرسودگی شغلی خواهد شد.

یک کارمند در تلاش برای برآوردن انتظارات رهبران و اهداف و مقاصد مرتبط که بسیار بالا و بسیار دشوار هستند یا برای دستیابی به آن‌ها زمان زیادی نیاز است، دچار فرسودگی می‌شود. این مشکل زمانی ادامه می‌یابد که رهبران عوامل استرس را نادیده می‌گیرند و بر بهره‌وری تمرکز می‌کنند.

در سطح سازمانی، مدیران اجرایی استراتژی‌هایی را اجرا می‌کنند که معمولاً عملکرد بالاتری را هدف قرار می‌دهند که با سودآوری بالاتر و بهره‌وری بالاتر کارکنان مطابقت دارد. این هدف برای کسب و کارها طبیعی است، اما ابزار دستیابی به آن همیشه رویکرد بهینه‌ای نیست. برای مثال، انتظارات رهبران از افزایش بهره‌وری و سود می‌تواند برای دانش، مهارت‌ها و توانایی‌های کارکنان بسیار بالا باشد.

جمع‌بندی

اثر پیگمالیون یک پدیده روان‌شناختی است که توضیح می‌دهد چگونه انتظارات مثبت دیگران از ما می‌تواند به یک پیش‌گویی تبدیل شود، زیرا منجر به بهبود عملکرد می‌گردد.

اثر پیگمالیون به این دلیل اتفاق می‌افتد که ما به عنوان موجودات اجتماعی تحت تأثیر انتظارات خود و دیگران هستیم. اگر از فردی انتظار موفقیت داشته باشیم، احتمالاً از او حمایت بیشتری می‌کنیم تا به او در رسیدن به آن موفقیت کمک کنیم. به همین ترتیب، اگر فکر کنیم کسی از ما انتظارات زیادی دارد، برای برآورده کردن آن انتظارات سخت‌تر کار خواهیم کرد. انتظارات به عنوان یک پیشگویی عمل می‌کنند، زیرا تبدیل به انگیزه‌ای برای کار سخت می‌شوند.