اسکرام مستر حرفه‌ای (Professional Scrum Master) کسی است که در تئوری، روش‌شناسی و متد اسکرام تبحر دارد. مسئولیت اصلی اسکرام مستر پشتیبانی و ارتقاء اسکرام است. او همچنین به دیگران کمک می‌کند تا اصول، قوانین و ارزش‌های اسکرام را درک کنند. وی خدمات خود را به مالک محصول (Product Owner)، تیم توسعه و سازمان ارائه می‌دهد.
برای تبدیل شدن به یک اسکرام مستر حرفه‌ای، سه سطح مختلف گواهینامه وجود دارد. اولین مورد PSM I Certification است، بنابراین بیایید آزمون PSM I Certification و نحوه آماده‌سازی برای کسب گواهینامه اسکرام مستر حرفه‌ای بررسی کنیم.
نقش و مسئولیت‌های اسکرام مستر حرفه‌ای در تیم
از آنجا که موقعیت اسکرام مستر بستگی به زمینه دارد، با جستجو در اینترنت، چندین نقش و مسئولیت بالقوه را پیدا خواهید کرد. با این حال، اصول این نقش به شرح زیر است:
- مربی‌گری سازمان به ویژه تیم اسکرام، برای به دست آوردن ذهنیت چابک
- افزایش کیفیت کالاهای قابل تحویل و کاهش زمان تحویل
- کمک به تیم توسعه جهت سازمان‌دهی خود و توانمندسازی آن
- توسعه فرهنگ اعتماد، شفافیت، بازخورد و «شکست سریع جهت یادگیری سریع»
- اطمینان از اجرای صحیح چارچوب متناسب با نیازهای تیم اسکرام
- از بین بردن هرگونه مانعی که از بهبود عملکرد تیم اسکرام جلوگیری می‌کند
شرایط لازم برای تبدیل شدن به اسکرام مستر حرفه‌ای
به طور رسمی هیچ الزامات خاصی وجود ندارد: همه می‌توانند به یک اسکرام مستر حرفه‌ای تبدیل شوند.
برای تبدیل شدن به اسکرام مستر حرفه‌ای به چه چیزی نیاز داریم
به خاطر داشته باشید که یادگیری تئوری و آموزش برای ارزیابی آزاد یک مورد کافی برای دریافت گواهینامه است، اما تبدیل شدن به یک اسکرام مستر عالی مستلزم رفتار و اعتقاد واقعی به فلسفه چابک همراه با تجربه می‌باشد، به طور ایده‌آل تجربه در سازمان‌هایی که روند تحول را موفقیت‌آمیز طی کرده‌اند.
هنگامی که با یک اسکرام مستر عالی آشنا می‌شوید، در بعضی مواقع احساس می‌کنید که دلتان می‌خواهد همین شغل را داشته باشید: زیرا اسکرام مستر به افراد کمک می‌کند تا بهتر کار کنند، احساس بهتری نسبت به کارشان داشته باشند، و در نتیجه‌ی این احساس بهتر، تحولی بنیادین در محل کار شکل خواهد گرفت که آن را به سازمانی بهتر تبدیل می‌کند.
چرا کسب مدرک PSM مهم است؟
دریافت گواهینامه PSM ظرفیت شناخت، درک و کاربرد روش اسکرام را در شرایط واقعی نشان می‌دهد.
آماده‌سازی برای کسب مدرک PSM
اگرچه گذراندن دوره آموزشی توصیه می‌شود، اما این دوره اختیاری است. با این وجود شرکت در آزمون رسمی برای گرفتن گواهینامه الزامی می‌باشد. ارائه‌دهنده رسمی این آزمون، سایت scrum.org است.
برنامه درسی PSM
بهترین منبع برای کسب دانش در مورد روش اسکرام، کتاب Scrum Guide از کِن شوابر و جف ساترلند است.
همچنین می‌توانید در ارزیابی Scrum Open Assessment (در سایت scrum.org) شرکت کنید: این واقع‌بینانه‌ترین ارزیابی است که می‌توانید انجام دهید!
وبسایت scrum.org این کتاب‌ها را اکیداً توصیه می‌کند:
- Scrum: A Pocket Guide نوشته شده توسط گونتر ورهایان
- Software in 30 Days نوشته شده توسط کن شوابر
Scrum.org همچنین موارد زیر را ارائه می‌دهد:
- یک واژه‌نامه کامل
- تالارهای گفتگوی شامل موضوعات با کیفیت، تهیه شده توسط همکاران باتجربه در اسکرام
- یک وبلاگ مشهور که مرتباً با پست‌های بسیار ارزشمند به روز می‌شود و توسط نویسندگان scrum.org ساخته شده است
شرایط لازم برای تبدیل شدن به یک مربی PSM چیست؟
تبدیل شدن به یک مربی PSM به سه شرط نیاز دارد. اول، داوطلبان باید حداقل چهار سال به عنوان اسکرام مستر در توسعه نرم‌افزار تجربه فشرده داشته باشند. دوم، داوطلبان باید دوره‌های واقعی را گذرانده و مربی‌گری را با استفاده از اسکرام ارائه داده باشند. علاوه بر این، داوطلبان باید ارزیابی PSM 1 را با حداقل نمره ۹۵٪ قبول شوند.
بعد از اتمام آموزش، طی چند روز باید گواهینامه بگیریم؟
پس از اتمام دوره آموزشی PSM، مدت زمان خاصی برای اخذ گواهینامه وجود ندارد. به محض اینکه داوطلبان احساس آمادگی کنند، می‌توانند در ارزیابی آنلاین شرکت نمایند.
اطلاعات آزمون و گواهینامه
چه کسی گواهینامه را ارائه می‌دهد؟
لیستی از جلسات رسمی Scrum.org بصورت آنلاین در دسترس است. همانطور که در وبسایت آن‌ها ذکر شده است:
Professional Scrum Master (PSM) یک دوره ۲ روزه است که اصول و نظریه فرایند (تجربی) زیربنای چارچوب اسکرام و نقش اسکرام مستر را در آن پوشش می‌دهد. این دوره ترکیبی از دستورالعمل‌ها و تمرینات مبتنی بر تیم است و آنچه را که در قلب جنبش اسکرام و چابک قرار دارد آموزش می‌دهد. این دوره همچنین شامل یک تست رایگان در آزمون صدور گواهینامه PSM می‌باشد که در سطح جهانی شناخته شده است.
همچنین مهم است که بدانید شرکت در یک دوره آموزش رسمی Scrum.org، به داوطلبان یک تلاش رایگان برای ارزیابی ارائه می‌دهد.
مراحل صدور درخواست گواهینامه
از آنجا که کسب گواهینامه نیازی به شرکت در دوره رسمی ندارد، داوطلبان می‌توانند مستقیماً از وب سایت Scrum.org اقدام کنند. آن‌ها رمز شخصی دریافت می‌کنند (بدون تاریخ انقضا) و سپس می‌توانند به صفحه خاصی متصل شده و در امتحان شرکت نمایند.
هزینه گواهینامه PSM
هزینه هر تلاش ۱۵۰ دلار است. اگر در یک کلاس آموزشی Scrum.org شرکت کنید، یک تست رایگان نیز دریافت خواهید کرد.
ساختار آزمون
امتحان بصورت آنلاین است. از ۸۰ سوال چند گزینه‌ای، چند پاسخی و درست/غلط تشکیل شده است. حداکثر ۶۰ دقیقه تا پایان امتحان وقت دارید و فقط زبان انگلیسی برای این آزمون در دسترس است.
مباحث ارائه شده در آزمون PSM
- چارچوب اسکرام: این مورد شامل دانش بنیادی برای هر یک از اعضای تیم اسکرام است. این چارچوب، نظریه اسکرام را همانطور که در راهنمای اسکرام شرح داده شده است پوشش می‌دهد.
- نظریه و اصول اسکرام: این مبحث بیشتر در مورد درک نظریه اسکرام است: روند تجربی، اصول و ارزش‌های اسکرام.
- تیم‌های چندتخصصه: سوالات این قسمت تفاوت تیم‌های اسکرام با تیم‌های توسعه سنتی در بر می‌گیرد: افراد دارای عملکرد متقابل، توانمند و خودسازمان‌دهنده انعطاف‌پذیری، خلاقیت و بهره‌وری بیشتری دارند.
- مربی‌گری و تسهیل: سوالات در این بخش در مورد تفاوت ذهنیت و رفتار اسکرام مستر با مدیر پروژه سنتی است: با ایفای نقش به عنوان یک رهبر خدمتگزار، اسکرام مستر درک و استفاده از اسکرام را برای سازمان‌ها تسهیل و برای آن‌ها مربی‌گری می‌کند.
اطلاعات آزمون PSM
مدت زمان امتحان: ۱ ساعت (۶۰ دقیقه)
تعداد سوالات: ۸۰
الگوی امتحان: سوالات چند گزینه‌ای، سوالات چند پاسخی و سوالات صحیح/غلط
نمره قبولی: ۸۵٪ (داوطلب با نمره برابر یا بالاتر از ۸۵٪ قبول محسوب می‌شود، زیر ۸۵٪ ناموفق است)
هزینه امتحان: ۱۵۰ دلار آمریکا
پیش‌نیاز: ندارد
سطح دشواری: متوسط
زبان: فقط انگلیسی
تمدید: مورد نیاز نیست
شرایط: داوطلب برای شرکت در آزمون PSM باید معیارهای زیر را داشته باشد:
- مدرک کاردانی یا کارشناسی یا معادل آن
- تجربه قابل توجه در چارچوب اسکرام
چگونه می‌توانیم برای آزمون PSM آماده شویم؟
قبل از شروع آماده‌سازی برای آزمون PSM، بخاطر داشته باشید که گذراندن دوره لازم نیست. مهم‌ترین چیز دانش چارچوب و مفاهیم اسکرام است. در اینترنت منابع زیادی درباره اسکرام وجود دارد، اما بهترین راه برای قبولی در آزمون PSM، یادگیری چارچوب اسکرام و درک عمیق آن است.
نکات مربوط به تهیه گواهینامه PSM
قبل از اقدام برای آزمون PSM، اطمینان حاصل کنید که شناخت کافی از اسکرام دارید. علاوه بر این، می‌توانید از نکات زیر استفاده کنید تا بتوانید برای آزمون PSM آماده شوید.
آماده‌سازی برای اسکرام: آزمون PSM به عنوان دقیق‌ترین آزمون صدور گواهینامه در سراسر صنعت شناخته می‌شود. این آزمون با ارزیابی دانش شما به عنوان یک اسکرام مستر، کمک می‌کند تا گواهینامه معتبر و شناخته‌شده‌ای کسب کنید. آماده‌سازی برای اسکرام به فرآیند تفکر و سازمان‌دهی فعالیت‌های مورد نیاز برای دستیابی به هدف مطلوب، یعنی تبدیل شدن به اسکرام مستر اشاره دارد.
با مطالعه راهنمای اسکرام شروع کنید: هر کس اولویت خاص خود را دارد اما بهترین منبع برای درک چارچوب اسکرام، راهنمای اسکرام است که شامل مفاهیم اصلی می‌شود که عملکرد اسکرام را قابل درک می‌سازد. وقت کافی برای خواندن راهنمای اسکرام را در نظر بگیرید زیرا این امر به مطالعه جامع و نه سریع نیاز دارد.
با زمینه‌های آزمون آشنا شوید: درک زمینه‌های آزمون حین آماده شدن برای امتحان بسیار مهم است. این زمینه‌ها قبلاً در بالا ذکر شد، آن‌ها را با دقت بخوانید و با مطالعه منابع پیشنهادی برای هر حوزه، خود را آماده کنید.
در آزمون رایگان شرکت کنید: آزمون رایگان روش خوبی برای ارزیابی آمادگی شما جهت شرکت در یک آزمون است. شما می‌توانید دانش خود را برای شرکت در آزمون PSM با ارزیابی رایگانی که در سایت scrum.org ارائه می‌شود، بسنجید. آزمون رایگان شامل ۲۵ سوال است. این سوالات از ارزیابی‌های قبلی گرفته شده‌اند. آن‌ها باعث می‌شوند تصویری کلی از سوالاتی که در امتحان اصلی با آن‌ها روبرو می‌شوید، پیدا کنید.
با شبیه‌سازهای امتحان تمرین کنید: هنگامی که راهنمای اسکرام، زمینه‌های آزمون و کتاب‌های اسکرام را مرور کردید و به خوبی آماده شدید، زمان مناسب برای آزمایش سطح آمادگی با شرکت در چند تست عملی آنلاین فرا می‌رسد. این تست‌ها بهترین ابزار برای بررسی سطح آمادگی فعلی، یافتن نقاط قوت و ضعف، بهبود ضعف‌ها و در نتیجه آمادگی کامل برای آزمون PSM هستند.
مقالات آنلاین و بحث‌های انجمن گفتگو: در حال حاضر تعداد زیادی وبلاگ وجود دارد که می‌توانید در آن‌ها مقالاتی در مورد اسکرام پیدا کنید. خواندن مقاله (اگر مهارتش را دارید)، می‌تواند به شما کمک زیادی کند. با داشتن برخی مهارت‌های تحقیقاتی، می‌توانید مقالاتی در مورد زمینه‌های آزمون PSM پیدا کنید. همچنین انجمن‌های گفتگویی وجود دارد که شما می‌توانید در آن‌ها شرکت کنید تا پاسخ هرگونه پرسش در مورد آزمون، هدف امتحان، اطلاعات و موضوعات امتحان را بدست آورید.
درک عمیق: یادگیری به تنهایی کمکی نمی‌کند. داشتن دانش قابل توجه به شما امکان پاسخگویی صحیح به سوالات را می‌دهد. بنابراین، اگر متوجه شدید “XYZ باید ABC باشد”، از خود سوال کنید چرا. فکر کنید اگر اینطور نباشد چه اتفاقی می‌افتد. از خود بپرسید که چگونه این اصل با اصول دیگر مرتبط است و چگونه می‌توان از آن‌ها برای یافتن راه‌حل استفاده کرد؟
وقت خود را مدیریت کنید: وقت خود را به طور مناسب صرف سوالات کنید. به عنوان مثال، در نیمه اول امتحان وقت زیادی را صرف سوالات سخت نکنید، فقط آن‌ها را علامت بزنید و از آخرین لحظات برای پاسخ دادن به آن‌ها استفاده کنید. در طول امتحان از موتورهای جستجو مانند گوگل استفاده نکنید. اگر این کار را انجام دهید فقط وقتتان تلف خواهد شد. بخاطر داشته باشید که لازم است در مدت زمان ۶۰ دقیقه یعنی ۴۵ ثانیه برای هر سوال، به ۸۰ سوال پاسخ دهید.
به همه سوالات پاسخ دهید: از آنجا که هیچ نمره منفی برای پاسخ اشتباه وجود ندارد، بنابراین همه سوالات را پاسخ دهید. توصیه می‌شود که چه از پاسخ‌ها مطمئن باشید یا خیر، هیچ سوالی را بدون پاسخ باقی نگذارید.
نمونه سوالات آزمون PSM
در اینجا سه نمونه سوال از آزمون‌های PSM قبلی را بررسی می‌کنیم:
سوال ۱- وقتی بسیاری از تیم‌های توسعه روی یک محصول واحد کار می‌کنند، چه چیزی تعریف “انجام شده” (definition of done) را به بهترین شکل توصیف می‌کند؟
- هر تیم توسعه، به طور مستقل تعریف می‌کند. اختلافات در طی یک اسپرینت مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
- هر تیم توسعه از تعریف خود استفاده می‌کند اما باید این تعریف را برای همه تیم‌های دیگر روشن سازد تا تفاوت‌ها مشخص شوند.
- همه تیم‌های توسعه باید “تعریف انجام شده” داشته باشند که کار ترکیبی آن‌ها را قابل انتشار کند.
- بستگی دارد
پاسخ صحیح: ۳
سوال ۲- سه رکن کنترل فرآیند تجربی عبارتند از:
- بازرسی، شفافیت، سازگاری
- شفافیت، از بین بردن زوائد، کایزن
- برنامه‌ریزی، بازرسی، سازگاری
- احترام به مردم، کایزن، از بین بردن زوائد
- برنامه‌ریزی، نمایش، رترو
پاسخ صحیح: ۱
سوال ۳- حداکثر طول بررسی اسپرینت (جدول زمانی آن) چیست؟
- ۴ ساعت برای اسپرینت ماهانه. برای اسپرینت‌های کوتاه‌تر، معمولاً زمان کوتاه‌تری نیاز است.
- هر چقدر نیاز باشد
- ۲ ساعت
- ۱ روز
- ۴ ساعت و هرچقدر لازم باشد
پاسخ صحیح: ۱
برای تمدید گواهینامه PSM چقدر باید پرداخت کنیم؟
گواهینامه PSM نیازی به تمدید ندارد: گواهینامه‌های Scrum.org مادام‌العمر هستند و نیازی به پرداخت یا تمدید اضافی ندارند.
