چرخه حیات توسعه نرم‌افزار (Software Development Life Cycle)، مجموعه‌ای از مراحل است که برای ایجاد برنامه‌های نرم‌افزاری استفاده می‌شود. این مراحل، فرایند توسعه را به وظایفی تقسیم می‌کنند که سپس می‌توان آن‌ها را تعیین، تکمیل و اندازه‌گیری کرد.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار چیست؟
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار، کاربرد روش‌های استاندارد کسب و کار در ساخت برنامه‌های نرم‌افزاری است. این برنامه به طور معمول به شش تا هشت مرحله تقسیم می‌شود: برنامه‌ریزی، نیازمندی‌ها، طراحی، ساخت، مستندسازی، آزمایش، استقرار، نگهداری. بعضی از مدیران پروژه بسته به محدوده پروژه، مراحل را ترکیب، تقسیم یا حذف می‌کنند. این‌ها اجزای اصلی توصیه شده برای همه پروژه‌های توسعه نرم‌افزار هستند.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار راهی برای اندازه‌گیری و بهبود روند توسعه است. این چرخه اجازه می‌دهد تا تجزیه و تحلیل جزئی از هر مرحله از روند انجام شود. این چرخه به نوبه خود به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در هر مرحله کارایی خود را به حداکثر برسانند. با افزایش قدرت محاسبات، تقاضای بیشتری برای نرم‌افزار و توسعه‌دهندگان ایجاد می‌شود. شرکت‌ها باید هزینه‌ها را کاهش داده، نرم‌افزار را سریع‌تر تحویل دهند و نیاز مشتریان خود را برآورده کنند. چرخه حیات توسعه نرم‌افزار با شناسایی ناکارآمدی و هزینه‌های بالاتر و رفع صحیح عملکرد آن‌ها به دستیابی به این اهداف کمک می‌کند.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار چگونه کار می‌کند
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار هر وظیفه مورد نیاز برای تهیه یک برنامه نرم‌افزاری را شرح می‌دهد. این امر به کاهش زوائد و افزایش کارایی فرآیند توسعه کمک می‌کند. نظارت همچنین باعث می‌شود پروژه در مسیر خود باقی بماند و همچنان یک سرمایه‌گذاری عملی برای شرکت است.
بسیاری از شرکت‌ها این مراحل را به واحدهای کوچک‌تر تقسیم می‌کنند. برنامه‌ریزی ممکن است به تحقیقات فناوری، تحقیقات بازاریابی و تجزیه و تحلیل هزینه و سود تبدیل شود. مراحل دیگر می‌توانند با یکدیگر ادغام گردند. مرحله آزمایش می‌تواند هم‌زمان با مرحله توسعه اجرا شود، زیرا توسعه‌دهندگان باید خطاهایی را که هنگام آزمایش رخ می‌دهند برطرف کنند.
هفت مرحله چرخه حیات توسعه نرم‌افزار
۱- برنامه‌ریزی
در مرحله برنامه‌ریزی، رهبران پروژه شرایط پروژه را ارزیابی می‌کنند. این مرحله شامل محاسبه هزینه‌های کارگری و مادی، ایجاد یک جدول زمانی با اهداف و ایجاد تیم‌های پروژه و ساختار رهبری است.
برنامه‌ریزی می‌تواند شامل بازخورد ذینفعان نیز باشد. ذینفع هر کسی است که می‌خواهد از این برنامه بهره‌مند شود. سعی کنید از مشتریان بالقوه، توسعه‌دهندگان، کارشناسان موضوع و نمایندگان فروش بازخورد بگیرید.
برنامه‌ریزی باید محدوده و هدف برنامه را به وضوح مشخص نماید. این برنامه دوره و مفاد تیم را برای ایجاد موثر نرم‌افزار ترسیم کرده و همچنین محدودیت‌هایی را برای کمک به جلوگیری و خارج نشدن پروژه از مسیر اصلی آن تعیین می‌کند.
۲- تعریف نیازمندی‌ها
تعریف نیازمندی‌ها بخشی از برنامه‌ریزی در نظر گرفته می‌شود تا مشخص شود برنامه قرار است چه کار کند و نیازمندی‌ها آن تعیین گردند. به عنوان مثال، یک برنامه رسانه‌های اجتماعی به توانایی برقراری ارتباط با یک دوست نیاز دارد.
این نیازمندی‌ها همچنین شامل تعریف منابع مورد نیاز برای ساخت پروژه است. به عنوان مثال، یک تیم ممکن است نرم‌افزاری برای کنترل ماشین سفارشی تولید کند. دستگاه در فرآیند یکی از نیازمندی‌ها محسوب می‌شود.
۳- طراحی و نمونه‌سازی
فاز طراحی روش کار نرم‌افزار را مدل‌سازی می‌کند. برخی از جنبه‌های طراحی عبارتند از:
- معماری: زبان برنامه‌نویسی، روش‌های صنعت، طراحی کلی و استفاده از هر الگویی را مشخص می‌کند.
- رابط کاربری: روش‌های تعامل مشتریان با نرم‌افزار و نحوه پاسخگویی نرم‌افزار به ورودی را مشخص می‌کند.
- سیستم‌عامل‌ها: سیستم‌عامل‌هایی را که نرم‌افزار روی آن‌ها اجرا می‌شود مانند اپل، اندروید، نسخه ویندوز، لینوکس یا حتی کنسول‌های بازی تعریف می‌کند.
- برنامه‌نویسی: نه تنها زبان برنامه‌نویسی، بلکه روش‌های حل مشکلات و انجام وظایف در برنامه را در بر می‌گیرد.
- ارتباطات: روش‌هایی را که برنامه می‌تواند با دارایی‌های دیگر مانند سرور مرکزی یا سایر موارد برنامه ارتباط برقرار کند، تعریف می‌کند.
- امنیت: اقدامات انجام‌شده برای ایمن‌سازی برنامه را مشخص می‌کند و ممکن است شامل رمزگذاری ترافیک SSL، حفاظت از رمز عبور و ذخیره امن اطلاعات کاربری باشد.
نمونه‌سازی اولیه می‌تواند بخشی از مرحله طراحی باشد. نمونه اولیه مانند یکی از نسخه‌های اولیه نرم‌افزار در مدل توسعه نرم‌افزار تکراری است. این نمونه یک طرح کلی از ظاهر و کارکرد برنامه را نشان می‌دهد. این طرح “عملی” را می‌توان به ذینفعان نشان داد. برای بهبود برنامه از بازخورد استفاده کنید. ایجاد تغییر در مرحله نمونه اولیه، نسبت به بازنویسی کد برای ایجاد تغییر در مرحله توسعه، هزینه کمتری دارد.
۴- توسعه نرم‌افزار
این مرحله شامل نوشتن واقعی برنامه است. یک پروژه کوچک ممکن است توسط توسعه‌دهنده نوشته شود، در حالی که یک پروژه بزرگ ممکن است توسط چندین تیم تجزیه شده و انجام گردد. در این مرحله از برنامه Access Control یا Source Code Management استفاده کنید. این سیستم‌ها به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا تغییرات کد را پیگیری نمایند. آن‌ها همچنین به اطمینان از سازگاری بین پروژه‌های مختلف تیمی و اطمینان از تحقق اهداف کمک می‌کنند.
روند کدگذاری شامل بسیاری از کارهای دیگر است. توسعه‌دهندگان باید مهارت‌های خود را افزایش دهند یا به صورت تیمی کار کنند. یافتن و رفع خطاها و اشکالات بسیار حیاتی است. وظایف اغلب روند توسعه را متوقف می‌کنند، مانند انتظار برای نتایج آزمون یا فشرده‌سازی کد برای اجرای یک برنامه. چرخه حیات توسعه نرم‌افزار می‌تواند این تاخیرها را پیش‌بینی کند تا توسعه‌دهندگان بتوانند سایر وظایف را بر عهده بگیرند.
توسعه‌دهندگان نرم‌افزار از دستورالعمل‌ها و توضیحات قدردانی می‌کنند. مستندسازی می‌تواند یک فرایند رسمی باشد، از جمله ایجاد راهنمای کاربر برای برنامه. این امر همچنین می‌تواند غیررسمی باشد، مانند نظراتی که در کد منبع وجود دارند و توضیح می‌دهند که چرا یک توسعه‌دهنده از روال خاصی استفاده کرده است. حتی شرکت‌هایی که تلاش می‌کنند نرم‌افزاری بسازند که آسان و شهودی باشد، می‌توانند از مستندسازی بهره‌مند شوند.
مستندسازی می‌تواند شامل یک گشت و گذار سریع در ویژگی‌های اصلی برنامه باشد که در اولین راه‌اندازی نمایش داده می‌شود. این امر می‌تواند آموزش‌های ویدئویی برای کارهای پیچیده را در بر گیرد. اسناد مکتوب مانند راهنماهای کاربر، راهنماهای عیب یابی و سوالات متداول، به کاربران در حل مشکلات یا سوالات فنی کمک می‌کنند.
۵- آزمایش
آزمایش یک برنامه قبل از در دسترس قرار دادن آن برای کاربران بسیار مهم است. بسیاری از آزمایشات می‌توانند خودکار باشند، مانند آزمایشات امنیتی. آزمایشات دیگر فقط در یک محیط خاص قابل انجام هستند: ایجاد یک محیط تولید شبیه‌سازی‌شده برای استقرارهای پیچیده را در نظر بگیرید. آزمایش باید کارکرد صحیح هر عملکرد را تضمین کند. قسمت‌های مختلف برنامه نیز باید آزمایش شوند تا به طور یکپارچه با هم کار کنند؛ آزمایش عملکرد، برای کاهش تاخیر در پردازش انجام می‌گردد. مرحله آزمایش به کاهش تعداد اشکالاتی که کاربران با آن روبرو می‌شوند کمک می‌کند. این امر منجر به رضایت بیشتر کاربر و میزان استفاده بهتر می‌شود.
جمع‌بندی
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار به شما نشان می‌دهد که چه اتفاقی می‌افتد و دقیقاً در کجا روند توسعه شما بهبود می‌تواند انجام گردد.
مانند بسیاری از فرآیندهای کسب و کار، چرخه حیات توسعه نرم‌افزار با هدف تجزیه و تحلیل و بهبود روند ایجاد نرم‌افزار انجام می‌شود. این امر یک دیدگاه مقیاس‌پذیر از پروژه، از کدگذاری روزانه گرفته تا مدیریت تاریخ تولید را ایجاد می‌کند.
