بازاریابی ویروسی (Viral Marketing) چیست؟

ویروس‌ها زندگی جالبی دارند، پس بهتر است، بعد از شنیدن کلمه بازاریابی ویروسی نگران نشوید! می‌دانیم که ویروس‌ها به میزابن خود می‌چسبند و قرار است از منابع آن تغذیه کنند. اصول بازاریابی ویروسی نیز بر همین هدف استوار است. بازاریابی ویروسی قرار است تکثیر صورت بگیرد تا تعداد مورد نظر انتخاب شود. بازاریابی ویروسی نیاز به محیط مناسب دارد، به این ترتیب سرعت رشد آن زیاد می‌شود و در نهایت تکثیر مقدار قابل توجهی خواهد داشت.

معرفی بازاریابی ویروسی در یک نگاه

شاید بگویید ویروس چه ربطی به بازاریابی دارد؟ بازاریابی ویروسی یک راهکار است که قرار است با نشر و تکثیر به رشد برسد. در این روش از بازاریابی تک تک افراد اقدام به انتقال پیام تبلیغاتی شرکت به دیگران خواهند کرد. در این روش قرار است که آگاهی از برند بیشتر شود و به طبع تاثیرگذاری بیشتر تبلیغات صورت بگیرد. این روش مانند ویروس از شیوه تکثیر سریع استفاده می‌کند به طوری که پیام مورد نظر به هزاران نفر برسد.

خارج از فضای مجازی و محیط اینترنت، بازاریابی ویروسی بسیار مشابه با بازاریابی دهان به دهان است اما باز هم تفاوت‌هایی وجود دارد که این روش را قابل قبول کرده است.

اگر بخواهیم در مورد یکی از نمونه‌های قدیمی و موفق بازاریابی ویروسی صحبت کنیم، سرویس هات میل (Hotmail) است. سرویس ایمیل هات میل یکی از اولین ارائه دهندگان خدمات ایمیل محسوب می‌شود و به طور کلی بر پایه شیوه معرفی شبکه‌ای است. در این روش آدرس ایمیل ارائه می‌شد و خدمات پیام رسانی رایگان بود، یک پیام ساده به انتهای پیام‌ها متصل می‌شد، ارسال ایمیل توسط کاربران به جمع دوستان و اعضای خانواده صورت می‌گرفت و این افراد با سرویس ثبت نام در هات میل آشنا می‌شدند. این سرویس بر اساس افزایش دامنه‌های فردی، ایمیل مورد نظر را دریافت می‌کردند.

عناصر مهم بازاریابی ویروسی

ارائه محصولات و خدمات ارزشمند: کلمه “رایگان” کلمه‌ای ارزشمند و قدرتمند است. این کلمه در دامنه لغات بازاریابان یک عبارت شگفت انگیز محسوب می‌شود. بیشتر برنامه‌هایی که برای بازاریابی ویروسی در نظر گرفته می‌شود می‌بایست برای جلب توجه مخاطبان صورت بگیرد و یک سری خدمات ارزشمند به صورت رایگان در اختیار مشتریان قرار بگیرد. مثلاً ارائه نرم افزارهای رایگان، سرویس ایمیل رایگان و همینطور اطلاعات مفید رایگانی که از نظر مشتری بسیار ارزشمند باشد. مشتریان علاقه زیادی به محصولات و خدمات ارزان قیمت دارند و تلاش زیادی برای به دست آوردن آن می‌کنند. در بازاریابی ویروسی مزد تلاش‌های شما با تاخیر دریافت می‌شود اما نتیجه کار در نهایت باب میل خودتان است. نتیجه تبلیغاتی که برای بازاریابی ویروسی دیده می‌شود بسیار مهم است. محصول و خدمات رایگانی که کیفیت مطلوب را در بر بگیرد اولین و مهمترین گام بازاریابی ویروسی محسوب می‌شود.

انتقال راحت پیام و تکثیر تبلیغات: ویروس‌ها زمانی راحت تکثیر می‌شوند که امکان انتقال آن به سادگی فراهم شود. به هر صورت راه ارتباطی و رسانه‌ای برای انتقال پیام تبلیغاتی نیز به همین شکل است. می‌بایست راه انتقال باز باشد و مسیر نیز هموارسازی شده باشد. امکان تکثیر و انتقال به درستی فراهم شود. در این روش مثلاً استفاده از نسخه رایگان از نرم افزار یا وب سایت‌ها موارد مهمی محسوب می‌شوند.

ایجاد شرایط برای رشد : در بازاریابی ویروسی می‌بایست شرایط برای گسترش فراهم باشد. شیوه‌های انتقال ویروس می‌بایست با سرعت مقیاس پذیری صورت بگیرد و شرایط قابل اندازه گیری فراهم شود. قبل از شروع بازاریابی ویروسی نیاز است که جزئیات به طور دقیق بررسی شود و همینطور آمادگی لازم برای تطابق سریع سیستم با درخواست‌ها وجود داشته باشد.

استفاده از شبکه‌های ارتباطی موجود: اغلب افراد موقعیت اجتماعی خوبی دارند. اینطور که روانشناسان صحبت می‌کنند، هر شخص در اطراف خود شبکه‌ای متشکل از ۸ الی ۱۲ نفر دارد. در بازاریابی ویروسی که می‌توان به آن شبکه‌ای نیز گفت از قدرت شبکه ارتباطی انسانی استفاده می‌شود به طوری که گروه‌های قوی و به هم پیوسته با گروه‌های ضعیف‌تر وارد ارتباط شوند.

تکنیک‌های بازاریابی ویروسی

بازاریابی ویروسی روش‌های مختلفی دارد. ویروس‌ها خود دسته بندی‌های مختلفی دارند و هر یک وظایف مخصوص به خود را شامل می‌شوند. به هر صورت در بازاریابی ویروسی موقعیت دقیق پروژه بسیار مهم است. در این بخش قرار است انواع روش‌های بازاریابی ویروسی را بررسی کنیم و ویروس‌ها را شناسایی کنیم.

بازاریابی ویروسی ارزشی:

برخی از ویروس‌ها در سبک ارزشی شناسایی می‌شوند. در این شرایط شرکت محصولی را ارائه می‌دهد که کیفیت خوبی دارد و مشتری ترغیب می‌شود که این محصول را به دیگران معرفی نماید. بازاریابی دهان به دهان بر این اصل استوار است. در این روش کیفیت محصول حرف اول را می‌زند و باید آنقدر با کیفیت باشد که در مشتری انگیزه ایجاد شود تا تبلیغ محصول به طور دقیق صورت بگیرد و شرایط دقیق‌تری ایجاد شود.

بازاریابی ویروسی حیله‌ای:

این روش به صورتی است که فرد محصولی را به فرد دیگر معرفی می‌کند و در ازای این کار پاداش دریافت می‌کند. در واقع آنچه این روش را قابل قبول نشان می‌دهد، کیفیت محصول و روش معرفی است. این روش ریسکی است و اغلب سرمایه مشخصی در میان است. این روش بازاریابی به طور کلی سبب می‌شود موقعیت ریسک نیز مشخص باشد.

بازاریابی ویروسی مارپیچی:

در بازاریابی ویروسی فرد بر اساس تجربیاتی که از محصول و خدمات دارد می‌تواند به باز نشر آن بپردازد. مشخص است که این روش می‌تواند سیاست‌های مخصوص را در بر بگیرد.

بازاریابی ویروسی ناخوشایند:

در این روش فرد تجربیات خود را به فرد دیگر به اشتراک می‌گذارد، به طوری که جنبه هشدار دارد و به فرد این امکان را می‌دهد که از انتخاب‌های اشتباه دوری کند.

روش‌های انتقال بازاریابی ویروسی

اولین روش برای انتقال بازاریابی ویروسی نوشتن اطلاعات در وب سایت‌هایی است که اطلاعات را به ایمیل دریافت کنندگان ارسال نماید. این روش “کلمه به وب” نامیده می‌شود و با اصطلاح WOW نشان داده می‌شود. روش دیگر ارسال پیام به صورت جوک و تصویر از طریق ایمیل است که “کلمه به ایمیل” نامیده میشود. یک نوع دیگر از بازاریابی ویروسی دیده میشود که به صورت دهان به دهان است و شایعات و اخبار را شامل می‌شود. مشخص است که این روش در بازاریابی دهان به دهان گزینه بهتری محسوب می‌شود.

در روش دیگر پیام‌هایی که گسترش بیشتری در بین کاربران اینترنت دارد ارزیابی می‌شود. این روش به طور کلی می‌تواند سطح مشخصی از شرایط بازاریابی را در بر بگیرد. این روش در بهترین شرایط می‌تواند تاثیرات خود را داشته باشد.

روش دیگر بازاریابی بر اساس بازگشت است. در این کشور سایت‌ها برای رجوع مشتریان خود پاداشی تعیین می‌کنند و می‌توانند شرایط خاصی را در بر بگیرند.

بحث‌های مردمی از دیگر روش‌هایی است که شامل بسیاری از انجمن‌های فرم آنلاین می‌شود. این سبک به طور کی با عنوان‌های بسیاری سر و کار دارد. این عنوان‌های مردم می‌تواند هم بار مثبت داشته باشد و هم بر اساس فرهنگ انجمن بررسی می‌شود.

در نهایت نیز شبکه‌های اجتماعی بر اساس انواع محتوا و تصاویر و متن و همینطور فیلم و صدا موقعیت مشخصی را در بر می‌گیرند.

مزایا و معایب بازاریابی ویروسی

وقتی روشی برای بازاریابی انتخاب می‌شود بهتر است مزایا و معایب آن نیز مشخص شود.

مزایای بازاریابی ویروسی

• افزایش مشتریان علاقمند به برند
• زمان کم و رشد زیاد
• کسب اعتبار قابل قبول
• بهتر دیده شدن
• ارزان بودن
• محدود سازی هزینه‌های تبلیغاتی

توضیحاتی در این زمینه در اختیار شما قرار خواهیم داد. در استراتژی بازاریابی ویروسی عملکرد مانند ویروس است به طوری که انتشار در زمان کم صورت می‌گیرد و افراد بیشتری را جذب می‌کند و در نهایت سطح ترافیک وب سایت بیشتر می‌شود.

از سوی دیگر وقتی تبلیغات بیشتر شود افراد بیشتری در مورد محصول مورد نظر صحبت می‌کنند و این موضوع اعتبار برند را بیشتر می‌کند. وقتی تبلیغات به اشتراک گذاشته می‌شوند ایده‌ها بهتر بیان می‌شود. از برند بهتر استفاده می‌شود و در نهایت برند تبلیغاتی با گسترش بهتری دنبال می‌شود. مردم در این زمینه دخالت دارند و در نهایت هزینه‌های تبلیغاتی نیز کاهش خواهد یافت.

این روش ارزان و مقرون به صرفه است به طوری که می‌تواند با یک متن مناسب و ارسال آن به نتیجه مطلوب دست یافت.

معایب بازاریابی ویروسی

• در این روش کنترل نام و نشان تجاری توسط شرکت کار سختی است.
• مسیر رشد در این روش قابل پیش بینی نیست.
• سنجش و اندازه‌گیری به سختی دیده می‌شود و شرکت‌ها نمی‌توانند رفتار کاربران را به طور دقیق دریافت کنند. این روش بر اساس برخورد کاربران بررسی می‌شود. در این روش کپی برداری بسیار دیده می‌شود و بارها دیده شده است که رقیبان نیز از ابزارهای ارتباطی استفاده می‌کنند. این روش بر اساس تلاش‌های مستمر یک سری اثرات معکوس دیده می‌شود و در نهایت پیام مورد نظر به شکل ناصحیحی ترویج پیدا می‌کند.

مثال‌هایی برای بازاریابی ویروسی

شبکه تلویزیونی تی ان تی در بلژیک برای اولین بار دکمه‌ای بزرگ و قرمز را طراحی کرده و در یکی از میدان‌های خلوت بلژیک اجرا کرد. در کنار این دکمه تابلویی زده شده بود و بر روی آن نوشته بود فشار دهید تا صحنه‌ای هیجان انگیز را تماشا کنید. در واقع قرار بود در میدانی خلوت غافلگیری هیجان انگیزی دیده شود. این روش آنقدر قابل توجه افراد قرار گرفت که توانست در عرض یک هفته آمار بسیار قابل توجهی را در نظر بگیرد. دفعات بازدید از این ویدیو آنقدر زیاد شد که لقب تاریخی پر بازدیدترین به آن اختصاص یافت.

شرکت ردبول فردی را با بالن به ارتفاع ۳۹۰۰۰ متری زمین فرستاد و سپس سقوط آزاد شکل گرفت و هدف اصلی این بود که نشان دهد ردبول به شما بال می‌دهد. این تبلیغ پس از مدتی از سوی مراجع قضایی ممنوع اعلام شد. پس از آن مسابقات هوایی و ورزشی و … اجرا شد و در نهایت ویدیویی ساخته شد که خود منشا بازاریابی ویروسی بود.

چالش سطل یخ نیز وابسته به بازاریابی ویروسی است. در واقع این چالش با هدف اطلاع رسانی در خصوص بیماری نورون حرکتی در نظر گرفته شده بود و سرمایه قابل توجهی نیز در این زمینه برای پیشبرد فعالیت‌های درمانی بیماری در نظر گرفته شد. این چالش در قالب ویدیو وایرال شد و توانست در زمانی کم به تکثیر بی‌سابقه‌ای دست یابد.

بازاریابی ویروسی در ایران

در ایران بازاریابی ویروسی روشی جاافتاده و قابل قبول است. آنچه که باعث می‌شود این روش بسیار عالی در نظر گرفته شود محصولات خوب و رایگان است. مردم هرجا صحبت از رایگان است هجوم می‌آورند. این روش در ایران به واسطه کالای ارزان و رایگان به رشد رسیده است. از سوی دیگر در ایران از بازاریابی ویروسی در روز اول کسب و کار خود و در زمان افتتاحیه استفاده می‌کنند. محصول در قالب درست و رایگان در اختیار افراد قرار می‌گیرد مشخص است که این روش می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد.

شرایط رشد بازاریابی ویروسی در صورتی که همه چیز درست دنبال شود فراهم می‌شود. در این روش استفاده از منابع دیگران بسیار مهم است.

نتیجه گیری

بازاریابی ویروسی به تکثیر یک روش اطلاع رسانی می‌پردازد که گاه می‌تواند به شکل اتوماتیک نیز صورت بگیرد. مشخص است که در این روش نوع انتشار و محتوای انتشار بسیار مهم است. اگر وضعیت انتشار قابل قبول باشد می‌تواند نتیجه خوبی داشته باشد اما گاه نیز محتوا به صورت تحریف شده منتشر می‌شود.

فعالیت‌هایی که برای بازاریابی ویروسی در نظر گرفته می‌شود هر یک بر اساس تکنیک‌های روز دنیا بررسی شده است مشخص است که گاه این روش‌ها با تغییراتی همراه است.

مشتریان اهداف خود را به واسطه موقعیت تبلیغات دنبال می‌کنند و تصویرسازی نیز می‌تواند این مسیر را هموارتر سازد. البته که تصویرسازی‌های محتوایی در سال‌های اخیر به سایر روش‌های بازاریابی نیز ورود داشته است.

در استراتژی بازاریابی ویروسی عملکرد مانند ویروس است به طوری که انتشار در زمان کم صورت می‌گیرد و افراد بیشتری را جذب می‌کند و در نهایت سطح ترافیک وب سایت بیشتر می‌شود. از سوی دیگر وقتی تبلیغات بیشتر شود افراد بیشتری در مورد محصول مورد نظر صحبت می‌کنند و این موضوع اعتبار برند را بیشتر می‌کند.