با بزرگ‌تر شدن و پیچیده‌تر شدن مقیاس و محدوده، مدیریت پروژه سخت‌تر می‌شود. تیم‌های متعدد، فروشندگان، شرکا و ذینفعان ورودی‌ها و نتایج مهمی را در پروژه‌های موفق به اشتراک می‌گذارند.
بیایید یک پروژه طراحی وب در یک آژانس خلاق را به عنوان مثال در نظر بگیریم. یک پروژه استاندارد ممکن است شامل طراحان وب و گرافیک، توسعه‌دهندگان فرانت اند، کپی رایترها، استراتژیست‌های بازاریابی و مدیران پروژه باشد. این تیم ممکن است در چندین منطقه زمانی و قاره کار کند و پویایی کار را پیچیده‌تر سازد.
استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای کمکی مناسب در توسعه شیوه‌های خوب مدیریت پروژه ارزشمند است. روش نمودار تقدم (PDM یا Precedence Diagramming Method) یکی از این ابزارهای کمکی است. این مقاله توضیح می‌دهد که PDM در مدیریت پروژه چیست، مثال‌هایی را برای آن می‌آورد و نشان می‌دهد که چگونه نرم‌افزار مدیریت پروژه می‌تواند به مدیران پروژه کمک کند تا از PDM برای برنامه‌ریزی پروژه‌های موفق استفاده نمایند.
روش نمودار تقدم (PDM) چیست؟
روش نمودار تقدم یک تکنیک زمان‌بندی فرآیند «فعالیت‌های توالی» در روش PMI است. روش نمودار تقدم را می‌توان برای ایجاد یک نمودار شبکه‌ای برنامه زمان‌بندی پروژه استفاده کرد که خروجی این فرآیند است که به عنوان ورودی برای فرآیند “برنامه توسعه” استفاده می‌شود.
این روش شامل شناسایی و تجسم توالی و وابستگی‌های فعالیت‌ها در یک پروژه یا بخشی از آن، مانند یک جریان کاری یا یک بسته کاری می‌باشد.
این مدل می‌تواند ۴ نوع وابستگی را منعکس کند – که به آن‌ها روابط منطقی نیز گفته می‌شود – که در بخش بعدی معرفی خواهند شد. این وابستگی‌ها ارتباط بین فعالیت‌های جانشین و فعالیت‌های قبلی را تشکیل می‌دهند که به صورت گره‌هایی در نمودار نشان داده شده‌اند. این شبیه به روش فعالیت روی گره (activity-on-node) یا فعالیت روی پیکان (activity-on-arrow) اما انعطاف‌پذیرتر است زیرا امکان همپوشانی فعالیت‌ها را فراهم می‌کند.
انواع وابستگی‌ها در PDM چیست؟
۴ نوع روابط منطقی در روش نمودار تقدم عبارتند از:
- وابستگی پایان به شروع (FS)
- وابستگی پایان به پایان (FF)
- وابستگی شروع به شروع (SS)
- وابستگی شروع به پایان (SF)
می‌توانید این مفهوم را به صورت زیر به خاطر بسپارید: بخش اول (به عنوان مثال، “پایان” در “پایان به شروع”) به وضعیتی اشاره دارد که فعالیت قبلی باید برای اینکه فعالیت جانشین به وضعیت بیان شده در قسمت دوم (“شروع” در FS).دست پیدا کند، به دست آورد.
برای تعریف و توضیح هر یک از این انواع با ما در ادامه این مقاله همراه باشید. در بخش‌های بعدی، نمونه‌ای از این وابستگی‌ها را در عمل به اشتراک می گذاریم.
اگر فعالیت‌ها از طریق بیش از یک رابطه منطقی به هم مرتبط شده‌اند، برای جلوگیری از پیچیدگی و ارجاعات دایره‌ای در نمودار، باید یک مورد مهم‌تر اولویت‌بندی شود.
رابطه پایان به شروع (FS)
اگر دو فعالیت با یک وابستگی پایان به شروع به هم مرتبط شوند، به این معنی است که فعالیت قبلی باید قبل از شروع فعالیت جانشین تکمیل گردد.
رابطه پایان به پایان (FF)
تحت این نوع رابطه منطقی، یک فعالیت جانشین مستلزم آن است که فعالیت قبلی قبل از تکمیل شدن، به پایان برسد.
این نوع وابستگی همچنین می‌تواند با روابط شروع به شروع همان فعالیت‌ها همزمان باشد.
رابطه شروع به شروع (SS)
اگر دو فعالیت از طریق یک وابستگی شروع به شروع به هم متصل شوند، به این معنی است که فعالیت قبلی باید قبل از شروع فعالیت جانشین شروع شده باشد.
رابطه شروع به پایان (SF)
این رابطه منطقی مستلزم آن است که یک فعالیت قبلی قبل از پایان فعالیت جانشین شروع شده باشد. در عمل، این نوع وابستگی اغلب اتفاق نمی‌افتد که توسط PMBOK نیز تایید شده است.
مزایای روش نمودار تقدم
با استفاده از PDM مزایای زیادی به دست می‌آورید. برخی از این مزایا عبارتند از:
- روش نمودار تقدم (PDM) به مدیران پروژه کمک می‌کند تا توالی روشن و مناسبی از وظایف و فعالیت‌های پروژه را تعریف کنند.
- PDM مسیرها، روابط و وابستگی‌های بین فعالیت‌ها را برای اطمینان از تحویل موفق برجسته می‌کند
- PDM به تیم‌ها کمک می‌کند اولویت‌ها و تکالیف خود را در یک نگاه بدانند
- PDM به عنوان یک ارتباط بصری و ابزار به روز رسانی پروژه برای مدیران پروژه، تیم‌ها و ذینفعان عمل می‌کند
- PDM به شناسایی فعالیت‌های از دست رفته و ایجاد یک برنامه دقیق پروژه کمک می‌کند
چرا باید از روش نمودار تقدم استفاده کنیم؟
نمودار تقدم ابزاری عالی برای توسعه دقیق‌تر زمان‌بندی پروژه، حفظ کار در مسیر و رعایت مهلت مقرر است. این نمودار، این کار را با نمایش بصری کل پروژه انجام می‌دهد.
البته بزرگ‌ترین مزیت استفاده از روش نمودار تقدم این است که وابستگی‌های موجود در برنامه را آشکار می‌سازد. از گلوگاه‌های بعدی پروژه جلوگیری می‌کند و اگر تغییراتی در زمان‌بندی ایجاد شود، نمودار تقدم به نشان دادن اینکه این تغییرات چگونه بر زمان‌بندی تأثیر می‌گذارند کمک می‌کند.
از آنجایی که نمودار تقدم فعالیت‌ها و وابستگی‌ها را در یک پروژه نشان می‌دهد، می‌تواند به نشان دادن فرآیندها و فعالیت‌های حیاتی در برنامه کمک کند. این به تعیین مسیر بحرانی، که یک ابزار برنامه‌ریزی ضروری است، کمک خواهد کرد.
نمونه‌ای از روش نمودار تقدم
این مثال از مدل‌سازی PDM به یک پروژه ساخت نرم‌افزار خیالی اشاره دارد. با این حال، می‌توانید جنبه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات را با فعالیت‌هایی از حوزه‌های دیگر مانند ساخت و ساز، تحقیق و توسعه، توسعه و پیاده‌سازی استراتژی و غیره جایگزین کنید. مانند بسیاری از تکنیک‌های مدیریت پروژه، PDM به عنوان یک روش می‌تواند تقریباً برای هر نوع پروژه‌ای اعمال شود.
جمع‌بندی
روش نمودار تقدم یک تکنیک مفید و رایج برای تعیین و تجسم روابط منطقی بین فعالیت‌ها است. PDM نیز یکی از حوزه‌هایی می‌باشد که ممکن است در آزمون گواهینامه PMP پوشش داده شود.
نتایج آن همچنین به عنوان ورودی برای توسعه خط مبنا برنامه زمان‌بندی پروژه عمل می‌کند: هنگام توالی‌بندی و زمان‌بندی فعالیت‌ها، یکی از اهداف یافتن مسیر بحرانی، طولانی‌ترین توالی فعالیت‌ها (از طریق مدت) است که حداقل مدت زمان پروژه را تعیین می‌کند. PDM ابزاری است که می‌تواند برای تهیه داده‌های ورودی مربوطه برای روش مسیر بحرانی استفاده شود.
