نیازمندی‌های غیر کارکردی در تحلیل کسب و کار

وقتی در مورد نیازمندی‌های غیر کارکردی (NFR) صحبت می‌کنیم، چه چیزی به ذهنمان خطور می‌کند؟
در هنگام مستند سازی شرایط در پروژه خود، نیازمندی‌های غیر کارکردی را چه طبقه‌ای قرار می‌دهید؟ وقتی می‌گوییم غیر کارکردی است، معمولاً منظور از آن دسته از نیازمندی‌های است که مربوط به عملکرد سیستم نیست، پس این نوع نیازمندی‌های دقیقاً چیست و چرا به آنها احتیاج داریم؟

نیازمندی‌های غیر کارکردی

نیازمندی‌های غیر کارکردی (NFRs) ویژگی‌های سیستم مانند امنیت، قابلیت اطمینان، عملکرد، قابلیت نگهداری، قابلیت مقیاس پذیری و قابلیت استفاده را تعریف می‌کند. این نیازمندی‌ها به عنوان محدودیت‌هایی در طراحی سیستم در طول بک لاگ‌های مختلف ارائه می‌شوند.

همچنین به عنوان کیفیت سیستم، نیازمندی‌های غیر کارکردی به اندازه نیازمندی‌های کارکردی مانند ویژگی‌ها و داستان‌ها اهمیت دارند. این نیازمندی‌های از استفاده پذیری و اثربخشی کل سیستم اطمینان حاصل می‌کنند. عدم موفقیت در رسیدن به هر یک از آنها ممکن است منجر به عدم موفقیت کسب و کار در برطرف کردن نیازهای بازار و کاربران درونی شود یا منجر به عدم برآروده کردن نیازمندی‌های الزامی که توسط قانون گزار یا آژانس‌های استاندارد تعیین شدند، شود.

نعریف و اجرای مناسب نیازمندی‌های غیرکارکردی بحرانی است. بیش از حد مشخص کردن آنها ممکن است راه حل را بسیار هزینه‌بر کند و کمتر مشخص کردن یا نرسیدن به آنها ممکن است سیستم را برای استفاده‌های مورد نظر غیرکافی کند. بنابراین رویکرد انطباقی برای جستجو کردن، تعریف کردن و اجرای نیازهای غیرکارکردی مهارت حیاتی برای تیم جابک است.

مشخص کردن نیازمندی‌های غیرکارکردی

مانند سایر نیازمندی‌ها، نیازمندی‌های غیر کارکردی باید مشخص و شفاف شوند و اطمینان حاصل شود که همگی خواسته های ذینفعان به طور مشخص درک کرده اند. معیارهای زیر به تعریف کردن این نیازمندی‌ها کمک می‌کند:

• محدود بودن: وقتی فاقد زمینه محدود باشند، NFRs  ممکن است غیر ضروری باشند و منجر به کار اضافی قابل توجه شوند. مثلا سیستم کنترل هواپیما باید قابلیت اطمینان بیشتری نسبت به سیستم سرگرمی داشته باشد.
• قابلیت تست شدن: NFRs باید با معیارهای عینی، قابل اندازه گیزی و قابل آزمایش شروع شوند.
• قابل مذاکره بودن: فهمیدن نیازمندی‌های غیرکارکردی کسب و کار و زمینه محدود، مذاکره را الزامی می‌کند.
• مستقل: NFRs باید مستقل از یکدیگر باشند بنابراین می‌توانند بدون در نظر گرفتن تاثیر از دیگر کیفیت‌های سیستم ارزیابی و آزمایش شوند.

نیازمندی‌های غیرکارکردی در تحلیل کسب و کار

 سیستمی را که گواهینامه و نتایج ۱۰ مقطع مدارس متوسطه در کشوری مانند هند را منتشر کند و هنگام اعلام نتایج، لود شدن اطلاعات را در نظر بگیرید. بنابراین، آنچه را که در همه سیستم‌ها باید جدا از عملکرد در نظر بگیریم، مطمئناً نیاز به عملکرد بالا برای تحمل بار و همچنین امنیت و تایید هویت مناسب است.
این موارد انواع نیازمندی‌هایی است که عموماً به عنوان نیازمندی‌های غیر کارکردی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که برای جامعه کاربر یا عملکرد صحیح سیستم مانند قابلیت استفاده، قابلیت اطمینان و غیره اهمیت دارد.
نیازمندی‌های غیرکارکردی همیشه باید به صورت واضح توصیف شود برای مثال سیستم باید بتواند به طور همزمان ۰.۱ میلیون کاربر را اداره کند و زمان پاسخگویی برای هر کاربر باید کمتر از ۲ ثانیه باشد.

برخی از نیازمندی‌های کارکردی رایج عبارتند از:

_ قوانین کسب و کار، منطق، اعتبار سنجی
_ محاسبات / فرمول
_ پیام خطا/ رسیدگی
_ اصلاحات معاملات، تنظیمات و لغو معاملات
_ عملکرد و دسترسی مدیر
_ دسترسی فوق العاده کاربر
_ احراز هویت
_ سطوح مجوزها
_ حساب ورود به معاملات
_ رابط های خارجی
_ نیازمندی‌های گزارش دهی
_ نیازمندی‌های قانونی / نظارتی / انطباق

مزایای نیازمندی‌های غیر کارکردی

• استفاده از سیستم برای کاربر آسان و قابل استفاده است.
  عدم وجود آنها استفاده از سیستم را برای کاربران سخت‌تر می‌کند و بعضی اوقات ممکن است سیستم به دلیل عدم وجود این ویژگی‌ها از بین برود.
• از پیروی سیستم از قوانین اطمینان حاصل می‌کند.
• از قابل اطمینان بودن، در دسترس بودن و عملکرد سیستم اطمینان حاصل می‌کند.
• از تجربه خوب کاربر و سهولت کار با نرم افزار اطمینان حاصل می‌کند.

معایب نیازمندی‌های غیر کارکردی

• اغلب در تمرینات جمع آوری نیازمندی‌های از دست می‌رود.
•  برای بیان یا تعریف کمی، دشوار است.

در صورت علاقه به مباحث تحلیل کسب و کار پیشنهاد می‌کنیم در دوره “دوره تحلیل کسب و کار BABOK” شرکت کنید.