مهارت‌های زنجیره تامین که هر تحلیلگر کسب و کار باید بداند

در زمان همه‌گیری ویروس کرونا کلمه “زنجیره تامین” (Supply Chain) را زیاد در صدر خبرها می‌بینم. اما زنجیره تامین دقیقا چیست و چرا و چگونه هر تحلیلگر کسب و کار باید در این حوزه دانشی حرفه‌ای باشد؟

زنجیره تامین چیست؟

یکی از بزرگترین تصورات غلط در مورد زنجیره تامین، این است که مردم فکر می‌کنند زنجیره تامین مساوی تدارکات یا حمل و نقل است.  زنجیره تامین دامنه وسیع‌تری نسبت به تدارکات را در بر می‌گیرد. طبق APICS SCOR، زنجیره تامین ۶ حوزه را شامل می‌شود:

_ طرح

_ منبع 

_ ایجاد 

_ تحویل

_ بازگشت

_ فعال سازی

زنجیره تامین شامل ۳ نوع جریان: (۱) جریان مواد فیزیکی، (۲) جریان اطلاعات و (۳) جریان پول است.

در اینجا بخش‌های خاصی از زنجیره تامین را می‌بینیم:

_ مدیریت انبار / مدیریت موجودی

_ پیش‌بینی

_ تدارکات

_ فناوری اطلاعات

_ خرید / منابع

_ ساخت

_  واردات / صادرات

_ مدیریت حمل و نقل

چرا تحلیل کسب و کار نیاز به دانش عمیق زنجیره تامین دارد؟

در ادامه به ۵ دلیل اصلی اهمیت زنجیره تامین در تحلیل کسب و کار می‌پردازیم.

دلیل شماره ۱

تامین کننده، تولید کننده و مشتری ۳ بازیکن اصلی برای تشکیل یک زنجیره تامین هستند. تا زمانی که کسب و کار مولفه‌هایی که در ادامه مطرح می‌کنیم را داشته باشد، زنجیره تامین دارد:

_ تولید کننده‌ای برای ایجاد کالا یا خدمات به عنوان خروجی دارد.

_ دارای تامین کننده‌(ها) است، که کالا یا خدمات را به کسب و کار ارائه می‌دهد.

_ مشتری دارد که به کالا و خدمات کسب و کار نیاز دارد.

بنابراین، هر کسب و کاری واحد زنجیره تامین دارد. بنابراین، از یک فروشگاه آرایشگری کوچک در گوشه و کنار تا دولت برای ارائه خدمات به مردم، زنجیره تامین در هر روز از زندگی ما وجود دارد.

وقتی از منظر زنجیره تامین نگاه می‌کنید:

_ می‌توانید ذینفعان را به جریان بالایی زنجیره تامین ردیابی کنید، از تامین کننده ردیف ۱ (تامین کننده مستقیم کسب و کار) تا لایه ۲ تامین کننده (منبع مستقیم تامین کننده) تا لایه N تامین کننده.

_ شما می‌توانید ذینفعان را به سمت پایین زنجیره تامین ردیابی کنید، از مشتری ردیف ۱ (مشتری مستقیم کسب و کار) تا لایه ۲ مشتری (مشتری مستقیم مشتری) تا مشتری نهایی.

_ می‌توانید ذینفعان را از طریق یکی از این سه جریان ردیابی کنید:

_ جریان نقدی

_ جریان مواد فیزیکی

_ جریان اطلاعات

مشاهده هر یک از فرایند‌ها، و عملکردها، کسب و کار از منظر زنجیره تامین، زندگی تحلیلگران کسب و کار را آسان می‌کند، تولید یک لیست کامل ذینفعان و جلوگیری از از دست رفتن هر نقش کلیدی، که تاثیر کامل تحلیل را برای همه ذینفعان تحت تاثیر تضمین می‌کند.

دلیل شماره ۲

درک زنجیره تامین این است که به طور واقعی درک کنیم که کسب و کار اصلی چگونه اداره می‌شود و چرا وجود دارد.  ذهنیت زنجیره تامین برای حل مسئله روی سیستم و رویکرد تفکر انتقادی متمرکز است. این شرکت قصد دارد تا راه حل‌های بخش سازمان را بشکند و تاثیر بالقوه پروانه‌ای را در هر فرایند موجود در جریان ارزش زنجیره تامین قرار دهد. اغلب کافی است یک واحد عملکرد و کسب و کار پیشرفت‌هایی را در چهارچوب خاص خود انجام دهد، بدون در نظر گرفتن تاثیر منفی بالقوه سایر بخش‌ها، که منجر به سناریویی به نام بهینه سازی فرعی می‌شود. با داشتن ذهنیت زنجیره تامین، تحلیلگران کسب و کار قادر خواهند بود تا بر روی تصویر بزرگ تمرکز کنند و به دنبال بهینه‌سازی فرایند برای کل زنجیره تامین باشند و از خطرات بهینه‌سازی جلوگیری کنند.

همچنین با درک استراتژی زنجیره تامین، می‌توان همه نیازمندی‌ها را به استراتژی کسب و کار و استراتژی سازمانی ردیابی کرد و اطمینان داد که نیازمندی‌های معتبر و منطبق با استراتژی‌ها هستند. اگر درگیری علیه استراتژی‌ها کشف شود، یک پرچم قرمز آشکار را به تحلیلگر کسب و کار ارائه می‌دهد، بنابراین می‌تواند نیازمندی‌های مورد بررسی و تجدید نظر قرار گیرد تا با استراتژی کسب و کار هماهنگ شود.

دلیل شماره ۳

دانش زنجیره تامین راه حل‌های طراحی بالقوه، برای هر دو دیدگاه نرم افزاری و تمرینی ارائه می‌دهد.

از دیدگاه نرم افزاری  

این نرم افزار برای خدمت به کسب و کار ساخته شده است. از آنجا که زنجیره تامین زمینه‌های مختلفی از کسب و کار را در بر می‌گیرد، به تحلیلگران پایگاه دانش خوبی از ابزارهای مورد نیاز کسب و کار جهت بهبود تقسیم اطلاعات و همکاری ارائه می‌دهد.

از ابزارهای بسیار خاص برای کارکردهای معین کسب و کار استفاده می‌شود:

_ سیستم مدیریت رویدادهای زنجیره تامین (SCEM)

_ سیستم مدیریت انبار (WMS)

_ سیستم مدیریت حمل و نقل (TMS)

_ سیستم مدیریت ارتباط با تامین کننده (SRM)

_ سیستم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)

_ برنامه ریزی و زمان بندی پیشرفته (APS)

از ابزارهای عمومی‌می‌توان برای بسیاری از کارکردهای کسب و کار استفاده کرد:

_پاور بی آی (Power BI) برای تجسم داده‌ها

_ سیستم ERP

_ Middleware برای ارتباط داده

_ EDI

دانش، جهتی را در مورد نوع کارکردها / ویژگی‌های مورد نیاز برای فعالیت‌های زنجیره تامین خاص ارائه می‌دهد.

از دیدگاه بهترین تمرین‌ها

استراتژی زنجیره تامین ارتباط نزدیکی با استراتژی کسب و کار و سازمان دارد. و همچنین دانش زنجیره تامین نمونه‌هایی از بهترین روش‌ها، شاخص کلیدی عملکرد (KPI) و معیارها را ارائه می‌دهد. بنابراین واقعا درک کنید که استراتژی زنجیره تامین عناصر اصلی برای تجزیه و تحلیل استراتژی است و دلیل واقعی اینکه چرا سازمان به دنبال تغییر است و آیا راه حل‌های بالقوه متناسب با آن است را درک کنید:

_ استراتژی کسب و کار

_ فرهنگ کسب و کار

_ محدودیت کسب و کار

تحلیلگر کسب و کار می‌تواند از دانش زنجیره تامین به عنوان راهنما برای موارد زیر استفاده کند:

_ جستجوی راه حل بالقوه و

_ تدوین معیارهای ارزیابی

به عنوان مثال، طبق APICS چهار مرحله از زنجیره تامین وجود دارد:

_ مرحله ۱: اختلال عملکرد چندگانه

_ مرحله ۲: سازمان نیمه کاره

_ مرحله ۳: سازمان یکپارچه

_ مرحله ۴: سازمان گسترده

هر زنجیره تامین باید مرحله‌ای تکامل یابد و با رد کردن مرحله(های) این بین نمی‌تواند به مرحله بالاتر برسد. بنابراین، هنگامی ‌که راه‌حلی از بخش متمرکز (مرحله ۲) به مشاغل یکپارچه با تامین کنندگان (مرحله ۴) ارائه شود، می‌توان به راحتی اجرای آن را غیر عملی دانست. و راه حل باید ابتدا بر ادغام عملیات داخلی (مرحله ۳) تمرکز کند.

دلیل شماره ۴

دانش زنجیره تامین، تحلیل نیازمندی‌های غیر کارکردی را بهبود می‌بخشد. درک جریان اطلاعات در فرایند، به تحلیلگران کسب و کار کمک می‌کند تا تکنیک‌هایی مانند آنالیز روابط، تجزیه و تحلیل جریان داده‌ها، مدل سازی داده‌ها و غیره را انجام دهند. وقتی راه حل بر مواردی که در ادامه مطرح می‌کنیم تاثیر داشته باشد، بسیار مفید خواهد بود:

_ بخش‌های متعدد

_ سازمان‌های متعدد

_ برنامه‌های متعدد

دلیل شماره ۵

دانش زنجیره تامین جمع آوری مناسب نیازمندی‌ها، تایید صحت و اعتبار در برابر استراتژی کسب و کار را تضمین می‌کند.

با بررسی کلیه ذینفعان تحت تاثیر، از پیروی از جریان اطلاعات، فیزیکی و گردش پول، تحلیلگران کسب و کار می‌توانند اطمینان حاصل کنند که ذینفعان مناسب در مرحله اولیه انتخاب، از طریق مصاحبه، نظرسنجی یا گروه‌های تمرکز مشغول فعالیت هستند. از دیدگاه‌های مختلف ذینفعان، نیازمندی‌ها را می‌توان از زوایای مختلف و از نظر اطلاعات، فیزیکی و سرمایه تایید کرد.

چگونه تحلیلگر کسب و کار می‌تواند دانش زنجیره تامین را فرا گیرد؟

۱. با خواندن کتاب‌های سطح مقدماتی در مورد مدیریت کلی زنجیره تامین شروع کنید

الف. خواندن مطالب در مورد مقدمه مدیریت کلی زنجیره تامین، به تحلیلگر کسب و کار کمک می‌کند تا پایه و اساس محکمی‌ را ایجاد کند:

1. زنجیره تامین چیست؟
2. عناصر اصلی در زنجیره تامین
3. چگونه زنجیره تامین با استراتژی کسب و کار و سازمان تطابق می‌یابد.

۲. بیاموزید که به عنوان متخصص زنجیره تامین فکر کنید

الف. زنجیره تامین ۳ نوع جریان دارد:

1. جریان فیزیکی
2. جریان اطلاعات
3. جریان نقدی

ب. تحلیلگران کسب و کار باید عادت کنند هر فرایند / کسب و کار را از طریق  دنبال کردن این ۳ ببینند و تصویری کلی از کل روند داشته باشند.

ج. در هنگام برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی هر کاری، تحلیلگران کسب و کار باید سوالات زیر را بپرسند:

1. چگونه با روند کلی مطابقت دارد؟
2. چطور می‌توان راه‌حل را به نفع کل فرایند دانست؟
3. آیا وظیفه با استراتژی زنجیره تامین، کسب و کار و سازمان مطابقت دارد؟

۳. ناحیه/زمینه‌های خاصی را برای دانش عمیق انتخاب کنید

آ. حوزه دانشی که بیش از همه برای شما جالب و سودمند انتخاب کنید، و سعی کنید زمان و تلاش بیشتری را برای تبدیل شدن به متخصص آن حوزه صرف کنید.

نتیجه گیری

زنجیره تامین هرگز متوقف نمی‌شود و تحول خود را ادامه می‌دهد. زنجیره تامین ارتباط نزدیکی با عملکرد روزانه دارد و بخشی از عملکرد روزانه است. تحلیلگران کسب و کار با به دست آوردن دانش زنجیره تامین می‌توانند:

_ در بهترین سطح از دانش کسب و کار بمانند.

_ همیشه با استراتژی کسب و کار هماهنگ باشند

_ همیشه روی بهینه‌سازی کلی تمرکز کنند و از بهینه‌سازی جزئی خودداری کنند.

زمان آن است که تحلیلگران کسب و کار مجهز به دانش زنجیره تامین شوند، تا تغییراتی را به آرامی ‌و به درستی ایجاد کنند.